સામાન્ય બોલવામાં તમે 420 નંબર ઘણી વાર સાંભળ્યો હશે. જ્યારે પણ કોઈ છેતરે છે, છેતરે છે કે છેતરે છે ત્યારે લોકો તેને 420 પર બોલાવે છે. તમે ઘણી વાર આવી વાતો સાંભળી હશે, જેમ કે- ‘તમે મોટા 420 માણસ છો’, ‘વાહ તો 420 નિકલા’. પરંતુ તેની પાછળનું કારણ બહુ ઓછા લોકો જાણે છે. શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે શા માટે આપણે 420 નંબરનો ઉપયોગ માત્ર છેતરપિંડી અથવા છેતરપિંડી કરવા માટે કરીએ છીએ? શા માટે આપણે તેના બદલે 421 અથવા 520 ન કહીએ? જો તમે પણ આ વિશે જાણતા નથી, તો આ સમાચાર તમારા માટે ખૂબ કામના છે. આજે અમે 420 નંબર પાછળનો અર્થ જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ.
વાત જાણે એમ છે કે ભારતીય દંડ સંહિતાની કલમ 420ને કારણે, જે લોકો છેતરપિંડી કરે છે, અપ્રમાણિક છે તેને 420 કહેવામાં આવે છે. જ્યારે પણ કોઈ વ્યક્તિ છેતરપિંડી, અપ્રમાણિકતા, છેતરપિંડી જેવા કૃત્ય કરે છે, ત્યારે પોલીસ દ્વારા તેના પર કલમ 420 લાગુ કરવામાં આવે છે. આ જ કારણ છે કે લોકો આ નંબરનો ઉપયોગ સામાન્ય ભાષામાં જ કરે છે.
કલમ 420 શું છે
કાયદેસર રીતે, જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ છેતરપિંડી કરે છે, છેતરે છે અથવા અપ્રમાણિક રીતે કોઈ અન્ય વ્યક્તિની કિંમતી વસ્તુ અથવા મિલકતનો નાશ કરે છે, તો તેની વિરુદ્ધ કલમ 420 લાદવામાં આવી શકે છે. એટલું જ નહીં જો તે આ કામમાં કોઈની મદદ પણ કરે છે તો તેને ગુનેગાર ગણવામાં આવે છે.
આ સિવાય જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ પોતાના સ્વાર્થ માટે બીજાની નકલ કરે છે, તેની સહી બનાવટી કરીને તેની મિલકત પોતાના નામે કરી લે છે, નાણાકીય અને માનસિક દબાણ કરે છે તો તેની સામે કલમ 420 પણ લગાવી શકાય છે.તે જ સમયે, આ કેસોની સુનાવણી પ્રથમ વર્ગના મેજિસ્ટ્રેટની કોર્ટમાં થાય છે. ગુનેગારને વધુમાં વધુ સાત વર્ષની સજા થઈ શકે છે. દંડ પણ થઈ શકે છે.
આ ગુનો બિનજામીનપાત્ર અને કોગ્નિઝેબલ ગુનાની શ્રેણીમાં આવે છે. મતલબ કે આ કેસોમાં પોલીસ સ્ટેશનમાંથી જામીન મળતા નથી. આવા કિસ્સાઓમાં, ન્યાયાધીશ પોતે કોર્ટમાં નિર્ણય લે છે.