ડેન્ગ્યુ વિશે લોકોમાં જાગૃતિ લાવવા માટે દર વર્ષે 10 ઓગસ્ટના રોજ આંતરરાષ્ટ્રીય ડેન્ગ્યુ નિવારણ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. દર વર્ષે હજારો લોકો માહિતીના અભાવે ડેન્ગ્યુ તાવનો શિકાર બને છે. આજે અમે તમને ડેન્ગ્યુ વિશે વિગતવાર બધું જણાવીશું, જેથી ડેન્ગ્યુથી થતા મોતને ટાળી શકાય.
ડેન્ગ્યુ તાવના 5 કારણો-
1. ડેન્ગ્યુ તાવ બે પ્રકારના મચ્છરો દ્વારા ફેલાય છે જે દિવસ દરમિયાન કરડે છે. આ મચ્છરોને એડીસ ઇજીપ્તી અને એડિસ આલ્બોપેક્ટસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
2. ડેન્ગ્યુ વાયરસના 4 પ્રકાર છે, જે DEN-1, DEN-2, DEN-3, DEN-4 તરીકે ઓળખાય છે. DEN-2 અને DEN-4 DEN-1 અને DEN-3 કરતા ઓછા જોખમી છે. ડેન્ગ્યુ તાવ ‘ડેન્ગ્યુ’ વાયરસના ચેપને કારણે થાય છે, જેને ‘ડેન વાયરસ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
3. તમામ પ્રકારના મચ્છરો દ્વારા ડેન્ગ્યુ ફેલાતો નથી. તે માત્ર મચ્છરોની ચોક્કસ પ્રજાતિઓ દ્વારા જ ફેલાય છે, જે મુખ્યત્વે ‘ફ્લેવિવીરીડે’ પરિવાર અને ‘ફ્લેવીવાયરસ’ જાતિનો ભાગ છે.
4. ઘરની આસપાસ સંગ્રહિત પાણી દ્વારા મચ્છરો એકઠા થાય છે, જ્યારે ઘરમાં રાખવામાં આવેલું કૂલર પણ મચ્છરોને વધારવામાં મદદ કરે છે. મચ્છરોથી બચવાનો એકમાત્ર રસ્તો એ છે કે મચ્છરદાનીમાં સૂવું અને ઘરની આસપાસ કચરો અથવા પાણી એકઠું ન થવા દેવું.
5. ડેન્ગ્યુ રોગ ત્યારે ફેલાય છે જ્યારે તે મચ્છર તંદુરસ્ત વ્યક્તિને કરડે છે અને વાયરસ વ્યક્તિના લોહીના પ્રવાહ દ્વારા ફેલાય છે.
ડેન્ગ્યુ તાવની 5 લાક્ષણિકતાઓ-
ડેન્ગ્યુ તાવના લક્ષણો સામાન્ય રીતે ચેપ પછી 3 થી 14 દિવસ પછી દેખાય છે અને તાવના પ્રકાર પર પણ આધાર રાખે છે.
- 1. બ્લડ પ્રેશર સામાન્ય કરતા ઓછું રહે છે.
- 2. લોહીમાં પ્લેટલેટની સંખ્યામાં ઘટાડો થાય છે.
- 3. ઠંડી અને ધ્રુજારી સાથે અચાનક તીવ્ર તાવની આવે છે.
- 4. ઉબકા, ઉલટી જેવી લાગણી અને શરીર પર લાલ-ગુલાબી ફોલ્લીઓ દેખાય છે.
- 5. ભૂખ ન લાગવી, કંઈપણ ખાવાની ઈચ્છા ઓછી થવી, મોનો સ્વાદ કે પેટ ખરાબ થવું, અચાનક ઊંઘ ઉડી જવી કે ઊંઘ આવવી.
ડેન્ગ્યુ તાવ, જેને હાડકા તાવ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે મચ્છર દ્વારા ફેલાય છે જે સ્થિર પાણીમાં ઉછરે છે. આને ટાળવા માટે, કેટલીક સાવચેતી રાખવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
ડેન્ગ્યુ તાવ ટાળવા માટેની 5 સાવચેતી-
- 1. ડેન્ગ્યુથી બચવા માટે શક્ય તેટલી સાવચેતી રાખો. આ માટે હંમેશા ધ્યાન રાખવું કે પાણીમાં કોઈ ગંદકી ન હોવી જોઈએ. લાંબા સમય સુધી એક વાસણમાં પાણી ભરેલું ન રાખો. આના કારણે મચ્છર ઉત્પન્ન થવાનું જોખમ છે.
- 2. પાણીને હંમેશા ઢાંકીને રાખો અને દરરોજ તેને બદલો, નહીંતર તેમાં મચ્છર સરળતાથી પ્રજનન કરી શકે છે.
- 3. દરરોજ ઠંડુ પાણી બદલો.
- 4. મચ્છરથી બચવા માટે બારી અને દરવાજા પર જાળી મૂકો, જેથી મચ્છર અંદર ન આવી શકે.
- 5. ફુલ સ્લીવના કપડાં પહેરો અથવા શરીરને શક્ય તેટલું ઢાંકીને રાખો.
- આ સિવાય જો તમને ડેન્ગ્યુ તાવ આવે, તો તમારે શું કરવું જોઈએ. તે અહીં જાણો.
ડેન્ગ્યુ તાવની 5 સારવાર-
1 જો તમને ડેન્ગ્યુ તાવ થયો હોય, તો શક્ય તેટલો આરામ કરવા પર ધ્યાન આપો અને શરીરને નિર્જલીકૃત ન થવા દો. સમય-સમય પર સતત પાણી પીતા રહો.
2 મચ્છરો સામે રક્ષણ કરવું ખૂબ જ જરૂરી છે. આ માટે સૂતી વખતે મચ્છરદાનીમાં સૂઈ જાઓ અને દિવસ દરમિયાન પણ સંપૂર્ણ સ્લીવના કપડાં પહેરો, જેથી મચ્છર કરડી ન શકે.
3 ઘરમાં કોઈ પણ પ્રકારનું પાણી સ્થિર ન થવા દો. ઘરની આસપાસ જો પાણી એકઠું થયું હોય તો તે પાણીને દૂર કરો, કારણ કે તેનાથી મચ્છરો ઝડપથી ફેલાશે.
4 જો તાવ વધે તો થોડા કલાકોમાં પેરાસિટામોલ લઈને તાવને નિયંત્રિત કરો. કોઈ પણ સંજોગોમાં, ડિસ્પ્રિન અથવા એસ્પ્રિન જેવી દવાઓ બિલકુલ ન લો.
5 શરીરનું તાપમાન વોટર થેરાપી દ્વારા પણ કરી શકાય છે. તેનાથી તાવ નિયંત્રણમાં રહેશે.
આ સિવાય, જો તમે ડેન્ગ્યુના લક્ષણો અનુભવો છો, અથવા જો તમને આવી સમસ્યાઓ છે, તો તમારા ડોક્ટરની યોગ્ય સલાહ લો. તબીબી સલાહ મુજબ જ દવાઓ લો.