કેન્દ્ર સરકારે તાજેતરમાં સેન્ટ્રલ સિવિલ સર્વિસીસ (નેશનલ પેમેન્ટ સિસ્ટમ હેઠળ ગ્રેચ્યુઇટીની ચુકવણી) નિયમો, 2021 ની સૂચના આપી છે. આ તમારી ગ્રેચ્યુઇટી સાથે સંબંધિત કાયદો છે. ગ્રેચ્યુઇટીના નવા નિયમો કેન્દ્ર સરકારના કર્મચારીઓને લાગુ પડશે. તેમાં ભારત સરકારના વિવિધ સર્વિસ કેડરનો સમાવેશ કરવામાં આવશે, ખાસ કરીને જેમાં નાગરિક હોદ્દાઓ પર આસીન ઓફિસરોનો પણ તેમાં સમાવેશ થાય છે, આ નિયમ એમને લાગુ પડે છે જેઓ જાન્યુઆરી 2004 ના પહેલા દિવસે અથવા પછી નિમણૂક પામે છે. એટલે કે ગ્રેચ્યુઇટી ચૂકવવાનો આ નિયમ કેન્દ્ર સરકારના કર્મચારીઓને લાગુ પડશે. તેમાં કેન્દ્ર માટે સંરક્ષણ સેવા અને નાગરિક સેવાની પોસ્ટ પર નિયુક્ત નાગરિક સરકારી કર્મચારીઓનો પણ સમાવેશ થશે, જેઓ 1 જાન્યુઆરી, 2004 ના રોજ અથવા ત્યાર બાદ એપોઈન્ટમેન્ટ મેળવી છે.
સરકારે બહાર પાડેલા ગેઝેટ નોટિફિકેશન મુજબ, નવા નિયમો હેઠળ ગ્રેચ્યુઇટી માટે આગળના કોઈપણ ક્લેઈમ લાગુ થશે. આ માટે, તે જોવામાં આવશે કે શું સરકારી કર્મચારી નિવૃત્ત થઈ રહ્યો છે, અથવા નિવૃત્ત થઈ ચૂક્યો છે, શું તેને રજા આપવામાં આવી છે, શું તેને સેવામાંથી નિવૃત્ત થવા દેવામાં આવ્યો છે. કર્મચારીના સંજોગો અનુસાર ગ્રેચ્યુઇટીનો ક્લેઈમ કરવામાં આવશે.
જે દિવસે સરકારી કર્મચારી નિવૃત્ત થાય છે અથવા તેનું આપેલું રાજીનામું તેને સર્વિસમાંથી ડિસ્ચાર્જ કરવા માટે મંજૂર કરવામાં આવે છે તે દિવસ કર્મચારીનો છેલ્લો કાર્યકારી દિવસ ગણવામાં આવશે અને તે મુજબ ગ્રેચ્યુઇટીની ગણતરી કરવામાં આવશે. ગ્રેચ્યુઇટીની ગણતરી સરકારી કર્મચારીના મૃત્યુના દિવસે કામના દિવસ તરીકે કરવામાં આવશે.
સરકારી કર્મચારીને પાંચ વર્ષની સેવા પૂરી થયા બાદ જ નિવૃત્તિ ગ્રેચ્યુઇટી આપવામાં આવશે. કર્મચારીએ નિવૃત્તિની ઉંમરે નિવૃત્ત થવું જોઈએ. કર્મચારી નિવૃત્ત થયો છે અથવા નિવૃત્તિની ઉંમર પહેલા નિવૃત્ત થવાનો છે. જો કેન્દ્ર સરકાર અથવા રાજ્ય સરકારની કોઈ પણ કંપની અથવા કોર્પોરેશનમાં સેવા કે પોસ્ટ મેળવવાની પરવાનગી આપવામાં આવે છે. જો કેન્દ્ર અથવા રાજ્ય સરકારની કોઈપણ સંસ્થામાં પોસ્ટ અથવા સેવા પ્રાપ્ત થાય છે, તો આવા સરકારી કર્મચારી ગ્રેચ્યુઈટી મેળવવા માટે હકદાર છે.
નિવૃત્તિ ગ્રેચ્યુઇટી માટે પાત્રતા
– કેન્દ્ર સરકારની સૂચના મુજબ, સરકારી કર્મચારીને તેની સેવાના 5 વર્ષ પૂર્ણ થયા બાદ જ નિવૃત્તિ ગ્રેચ્યુઇટી આપવામાં આવશે. વધુમાં, નીચે જણાવેલ શરતો પૂરી થવી આવશ્યક છે.
- – કર્મચારીએ નિવૃત્તિ અથવા ગેરકાયદેસરતાની ઉંમરે નિવૃત્ત થવું જોઈએ.
- – કાં તો કર્મચારી નિવૃત્ત થઈ ગયો છે અથવા નિવૃત્તિની ઉંમર પહેલા નિવૃત્ત થવાનો છે
- – અથવા જે નોકરીમાં કર્મચારી નોકરી કરતો હતો અને નોકરીમાં તેને વધારાની જાહેર કરવામાં આવી હતી અને વધારાના કર્મચારીના કિસ્સામાં ખાસ સ્વૈચ્છિક નિવૃત્તિ લીધી હતી
– અથવા જો કેન્દ્ર સરકાર અથવા રાજ્ય સરકારની કોઈ કંપની અથવા કોર્પોરેશનને સેવા અથવા પદ મેળવવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હોય, અથવા કેન્દ્ર અથવા રાજ્ય સરકારની કોઈપણ સંસ્થામાં પદ અથવા સેવા પ્રાપ્ત કરવામાં આવી હોય, તો આવા સરકારી કર્મચારીઓ પ્રાપ્ત કરવા માટે હકદાર છે ગ્રેચ્યુઇટી ચુકવણીની ગણતરી
ઉપર જણાવેલ કેસમાં કર્મચારીને તેના કુલ મહેનતાણાના આધારે ચૂકવણી કરવામાં આવશે. નોકરી પર પૂર્ણ થયેલા 6 મહિનાના કુલ મહેનતાણાનો એક ચતુર્થાંશ ગ્રેચ્યુઇટી હશે. આ મહત્તમ કુલ વળતરના 161/2 ગણા હોઈ શકે છે. અહીં કુલ વળતર એ છે કે સરકારી કર્મચારીને નિવૃત્તિ પહેલા અથવા મૃત્યુના દિવસે કેટલી મૂળભૂત ચુકવણી મળતી હતી. જો કર્મચારીને ડોક્ટર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હોય, તો તેની મૂળ ચુકવણીમાં બિન-પ્રેક્ટિસ ભથ્થું પણ ઉમેરવામાં આવશે.