છેલ્લા વીસ વર્ષમાં ચીનમાંથી જ મોટા જીવલેણ રોગો શા માટે બહાર આવ્યા છે, જાણો શું છે કારણ…?

કોરોના વાયરસ ચીનની વુહાન લેબમાં ઉદ્ભવ્યો હતો. અમેરિકાના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ આ વાત ખુલ્લે આમ કહેતા હતા, પરંતુ હવે વિશ્વના ઘણા ટોચના વૈજ્ઞાનિકો આ વાત કહી રહ્યા છે. તાજેતરના અહેવાલમાં વુહાનની લેબ વિશેના ખુલાસાઓ પણ આઘાત જનક છે. કોરોના વાયરસ આટલું સ્વરૂપ કેવી રીતે બદલી રહ્યો છે, તે જોઈને વિશ્વ પણ આશ્ચર્યચકિત છે.

અમેરિકાના આરોપોની વાત કરવામાં આવે તો સવાલ એ છે કે છેલ્લાં વીસ વર્ષમાં ચીન થી દુનિયામાં પાંચ મોટા રોગો કેમ ફેલાયા છે. આ રોગોમાં મોટા પાયે મૃત્યુ પણ થયા હતા. આ રોગો ચીનથી વાયરસ – સાર્સ, એવિયન ફ્લૂ, સ્વાઇન ફ્લૂ અને કોરોના વાયરસમાં વિશ્વભરમાં ફેલાય છે.

જોકે સ્વાઇન ફ્લૂનો જન્મ ચીનથી થયો ન હતો, પરંતુ એ પણ સાચું છે કે ચીનના વજન બજાર પર વર્ષોથી ઘણી વાર સવાલ ઉઠાવવામાં આવ્યા છે. સાર્સ, એવિએશન ફ્લૂ અને હવે કોરોના વાયરસે આખી દુનિયાને મુશ્કેલીમાં મૂકી દીધી છે. ચીનની ખાદ્ય આદત અંગે પણ પ્રશ્નો ઉભા થયા છે, જેમાં જંગલી અને ઝેરી પ્રાણીઓને મારવા અને ખાવાનો સમાવેશ થાય છે.

સાર્સ :

સાર્સ રોગચાળો નવેમ્બર ૨૦૦૨ માં ચીન થી ફેલાયો હતો. આ વાયરસ સૌ પ્રથમ દક્ષિણ ચીનના ગુઆંગડોંગ વિસ્તારમાં મળી આવ્યો હતો. નવેમ્બર ૨૦૦૨થી જુલાઈ ૨૦૦૩ની વચ્ચે દક્ષિણ ચીનમાં સાર્સ રોગનો પ્રકોપ થયો હતો. આ રોગચાળાને કારણે હજારો લોકોને ઘણા દેશોમાં ચેપ લાગ્યો હતો, અને સેંકડો લોકોએ પોતાના જીવ ગુમાવ્યા હતા. સૌથી વધુ મૃત્યુ હોંગકોંગમાં થયા હતા.

વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન (ડબ્લ્યુએચઓ) ના જણાવ્યા અનુસાર રોગચાળામાં મૃત્યુદર ૯.૬ ટકા હતો. આ રોગ વિશ્વના લગભગ સાડત્રીસ દેશોમાં ફેલાઈ ગયો હતો. નવો કોરોના વાયરસ પણ સાર્સ પરિવારનો સભ્ય છે. આજે પણ સાર્સ વાયરસની કોઈ રસી કે દવા બનાવવામાં આવી નથી.

સાર્સ ના સમયે પણ ચીનના વજન બજારને લઈને ઘણી વાતો થઈ હતી. નિષ્ણાતો જણાવે છે કે વિશ્વભરમાં માંસનો વ્યવસાય વધી રહ્યો છે. જંગલો ઘટી રહ્યા છે, અને પ્રાણીઓની ખેતી વધી રહી છે. આને કારણે જંગલી પ્રાણીઓ વાયરસ ખેતી ના પ્રાણીઓમાં પ્રવેશી જાય છે. ત્યાંથી આ વાયરસ માણસના શરીર સુધી પહોંચે છે.

ચીનના માંસ બજારમાં ઘણા પ્રકારના પ્રાણીઓનું માંસ જોવા મળે છે. તેથી ત્યાંથી નવા વાયરસ ઝડપથી ફેલાઈ રહ્યા છે. ચેપી વાયરસ હોવાને કારણે તેઓ વિશ્વભરમાં ફેલાયા હતા. ખાસ કરીને ચીનના બજારો અત્યંત જોખમી છે, જ્યાં ઝેરી પ્રાણીઓનું માંસ વેચાય છે.

એવિએશન ફ્લૂ :

એવિયન ફ્લૂ અથવા બર્ડ ફ્લૂ એ વાયરલ ચેપ છે, જે પક્ષીઓથી પક્ષીઓમાં ફેલાય છે. ચેપ ગ્રસ્ત મરઘી અથવા અન્ય પક્ષીઓની અત્યંત નજીક હોવાને કારણે આ રોગ ફેલાય છે. આ રોગ મનુષ્યમાં પણ ફેલાય છે, ખાસ કરીને મરઘીની વિવિધ પ્રજાતિઓના સીધા સંપર્કમાં. આ વાયરસ મોઢા, આંખ અને નાક દ્વારા મનુષ્યમાં ફેલાય છે.

આ રોગચાળાના ઘણા સ્વરૂપો લાંબા સમય થી વિશ્વ સામે ખુલ્લા છે, પરંતુ હાલમાં પ્રચલિત એચ ફાઈવ એન બન ૧૯૯૬ માં ચીનમાં પ્રથમ વખત સપાટી પર આવ્યું હતું. તે હાઈ પેથોલોજી વાયરસ માનવામાં આવે છે. વર્ષ ૨૦૦૦ પછી, એવિયન ફ્લૂની પ્રકૃતિ ઘણી જગ્યાએ ફેલાઈ હતી. તે એચ ફાઈવ એન વન જેવી જ હતી. અને કદાચ તેથી જ યુ.એસ. આરોપ લગાવી રહ્યું છે, કે ચીન મહાસત્તાઓ ફેલાવી રહ્યું છે.

સ્વાઇન ફ્લૂ :

સ્વાઇન ફ્લૂ એક ચેપી રોગ છે, જેની અવગણના કરવામાં આવે તો ગંભીર પરિણામો પણ આવી શકે છે. ગયા વર્ષે તેના ઘણા કેસ દેશ ભરમાં આવ્યા હતા. જો તેની સારવાર ન કરવામાં આવે તો સ્વાઇન ફ્લૂ પણ જીવલેણ બની શકે છે. તે એકદમ જોખમી હોઈ શકે છે, ખાસ કરીને ફેફસાના દર્દીઓ માટે. તેમણે સમજાવ્યું કે નાના બાળકો, વૃદ્ધો, ને અસર થવાની સંભાવના વધુ છે.

આ ઉપરાંત ઓછી રોગપ્રતિકારક શક્તિ અને પહેલે થી બીમાર લોકો પણ આ રોગના સંપર્કમાં આવી શકે છે. જો કોઈ વ્યક્તિ દવાઓ લેતો હોય અથવા લાંબા સમયથી સારવાર લઈ રહ્યો હોય તો, આ રોગ જીવલેણ પણ હોઈ શકે છે. પરંતુ સ્વાઇન ફ્લૂ અંગેના યુ.એસ.ના દાવા સાચા નથી. છેલ્લાં વીસ વર્ષમાં આ રોગે ઘણા દેશોમાં વિનાશ સર્જ્યો છે. ૨૦૦૭ માં આ રોગચાળાની ફિલિપાઇન્સ પર ખરાબ અસર પડી હતી.

કોરોના વાઇરસ :

કોરોના વાયરસને આ સદીનો સૌથી ખતરનાક ચેપી રોગ માનવામાં આવે છે. જોકે આ રોગચાળામાં મૃત્યુદર સાર્સ અને સ્વાઇન ફ્લૂ કરતાં ઘણો ઓછો છે, પરંતુ તેની અંદર ફેલાવાની અભૂત પૂર્વ સંભાવના છે. તેથી જ ઘણી સદીઓમાં કદાચ આ પહેલી વાર હશે જ્યારે રોગચાળાએ સમગ્ર વિશ્વને અટકાવી દીધું છે.

લગભગ તમામ પશ્ચિમી દેશો કોરોના વાયરસ કોવિડ-19 ને લઈને ચીનને કામે લાગી ગયા છે. જો કે વૈજ્ઞાનિકો કહે છે કે વુહાન લેબ થિયરીમાં વધુ શ્વાસ નથી. પરંતુ કોરોના વાયરસ અને વુહાન વેઇટ માર્કેટ ઉપરાંત લેબના હોવાને કારણે ઘણા પ્રશ્નો ઉભા થયા છે. દેશોનું એમ પણ કહેવું છે કે ચીને આ રોગચાળા વિશે માહિતી છુપાવી હતી, જેના કારણે અન્ય દેશોમાં પણ ચેપ ગંભીર રીતે ફેલાયો હતો.

ચીનના ખાદ્ય બજારને કારણે નવા રોગો ફેલાય છે

નિષ્ણાતો જણાવે છે, કે ચીનથી નવા રોગો ફેલાવવાનું એક કારણ ત્યાંનું ખાદ્ય બજાર છે. ચીનના શહેરો ફળો અને શાકભાજી થી માંડીને માંસ સુધીના બજારોમાં ફેલાયેલા છે. ખાસ કરીને ચીનના માંસ બજારો નવા રોગોનું મૂળ કારણ બની રહ્યા છે. ચીનમાં ઘણા પ્રકારના પ્રાણીઓનું માંસ જોવા મળે છે.

ચીની લોકો સાપ અને ગરોળી થી માંડીને સી ફૂડ સુધીના વિવિધ દરિયાઈ જીવોનું માંસ ખાય છે. આ બધું ચીનના શહેરોમાં માંસ બજારમાં ખુલ્લે આમ ઉપલબ્ધ છે. ચીનના શહેરોની ગીચ વસ્તી અને ત્યાંના માંસ બજારને કારણે ત્યાં થી નવા રોગો વિકસી રહ્યા છે.

ચીનનું માંસ બજાર રોગોનું મૂળ કારણ છે

ચીનના માંસ બજારો નવા અને ચેપી રોગોનું મૂળ કારણ છે. તાજેતરના વર્ષોમાં, ઘણા રોગો નોંધાયા છે, જેમના વાયરસ પ્રાણીઓના માંસમાંથી મનુષ્યના શરીરમાં આવ્યા છે, અને પછી ઝડપથી ફેલાય છે. એચઆઈવી (એઇડ્સ), સાર્સ અને એચ1એન1 ઇન્ફ્લુએન્ઝા સમાન રોગો છે.

ચીનમાં મોટા પાયે પ્રાણીઓની ખેતી થાય છે

નિષ્ણાતો જણાવે છે કે માંસબજારમાં પ્રાણીઓનું માંસ અને લોહી માનવ શરીરના સંપર્કમાં આવે છે. વાયરસ ફેલાવાનું આ સૌથી મોટું કારણ છે. ખાસ કરીને સ્વચ્છતામાં થોડી ખામી પણ વાયરસના ફેલાવામાં મદદ કરે છે. તે ક્યાંય પણ થઈ શકે છે.

ઉદાહરણ તરીકે, ઇબોલા વાયરસ આફ્રિકાથી સમગ્ર વિશ્વમાં ફેલાયો હતો. ઇબોલા વાયરસ ચિમ્પાન્ઝીથી માનવ શરીરમાં આવ્યા હતા. આફ્રિકામાં ચિમ્પાન્ઝીની હત્યાને કારણે આ વાયરસ એક વ્યક્તિના શરીરમાં પ્રવેશ્યો હતો અને પછી ચેપને કારણે તે વિશ્વભરમાં ફેલાઈ ગયો હતો.