જો તમે પણ બહાર ફરવા જવાનું વિચારતા હોય તો આ મેપ તમને જણાવશે ક્યાં શહેરમાં છે વધુ જોખમ
દેશભરમાં હાલમાં કોરોના રસીકરણ અભિયાન ચાલી રહ્યું છે તો બીજી તરફ કોરોનાની બીજી લહેર ધીમે ધીમે ઓછી થઈ રહી છે. કેસ ધીમે ધીમે ઘટતા હવે રાજ્ય સરકારો દ્વારા પ્રતિબંધો પણ હળવા કરવામાં આવી રહ્યા છે. તો બીજી તરફ હવે કોરોનાની ત્રીજી લહેરની શક્યતાને લઈને રાજ્ય સરકારો તૈયારી કરી રહી છે. ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સાયન્સ એજ્યુકેશન અને રિસર્ચ(પુણે) દ્વારા રિસ્ક ધરાવતાં 446 સિટી સાથે હેઝાર્ડ મેપ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે.
IISERએ દેશના 446 શહેરોનો અભ્યાસ કર્યા પછી આ નકશો તૈયાર કર્યો છે. આ શહેરોની વસ્તી એક લાખથી વધુ છે. આમાં ઉપરોક્ત મહાનગરો સિવાય બેંગ્લોર, હૈદરાબાદ અને ચેન્નાઈનો નંબર આવ્યો. પુણે 10 માં ક્રમે છે જ્યારે અમદાવાદ 7માં ક્રમે છે. ખરેખર સંસ્થાએ કોરોનાનો ફેલાવો કેમ એટલો ઝડપી થયો હતો તે જાણવાનો પ્રયાસ કર્યો? આ પહેલા આવેલા રોગોના ચેપની સ્થિતિ શું હતી?
નકશો તૈયાર કરવા માટે, સંસ્થાએ તમામ શહેરોના પરિવહન નેટવર્ક અને લોકોની હિલચાલની ગતિવિધિઓના આધારે રચના કરી. આમાં, સૌથી નીચો રેન્ક ધરાવતું શહેર રોગચાળો ફેલાવવાનું સૌથી વધુ જોખમ હતું. અધ્યયનમાં સામેલ શહેરોની પરિવહન વ્યવસ્થાએ પણ કોરોના વાયરસના ફેલાવા માટે મોટી ભૂમિકા ભજવી હતી. સંસ્થાના મુખ્ય સંશોધનકર્તા એમ.એસ. સંથાનમના જણાવ્યા અનુસાર, વાયરસના ચેપનો ફેલાવો તે વાત પર આધાર રાખે છે કે તે કેટલો ખતરનાક છે અને સૌથી પહેલા ક્યાં સ્થળે ફેલાયો હતો. તે સંબંધિત શહેરના પરિવહન સાધનો પર આધારિત છે. તેમના માધ્યમથી જ ચેપ અન્ય શહેરોમાં ફેલાય છે.
ચેપ ફેલાવાને મામલે દિલ્હી ટોચ પર
દિલ્હી -1
મુંબઈ -2
કોલકાતા -3
બેંગ્લોર -4
હૈદરાબાદ -5
ચેન્નાઇ -6
અમદાવાદ -7
લખનૌ -8
ઝાંસી -9
પુણે -10
IISERએ તેના સંશોધનમાં એ પણ જાણવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો કે જો કોઈ શહેરમાં રોગચાળો ફેલાય છે, તો પછી તેની અસર વધુ તરત ક્યાં આવશે. ઉદાહરણ તરીકે, એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે જો ચેપ પુણે, મહારાષ્ટ્રમાં ફેલાય છે, તો મુંબઈને સૌથી વધુ જોખમ થશે, કારણ કે દરરોજ બંને શહેરો વચ્ચે લોકોની ભારે અવરજવર રહે છે.
નોંધનિય છે કે, IISER દ્વારા તૈયાર કરાયેલા હેઝાર્ડ મેપમાં કોરોના સંક્રમણની પહેલી અને બીજી લહેરને આધારે સર્વે કરવામાં આવે છે, જેમાં ભારતના કેટલાંક શહેરો જ્યાંથી સૌથી વધુ ટ્રાવેલિંગ થયું હોવાને કારણે મહામારી વધુ ફેલાઈ ગઈ છે. તો બીજી તરફ રિસર્ચમાં જાણવા મળ્યું છે કે એક સીટીમાંથી બીજા શહેરમાં વાયરસને ફેલાવવામાં 26 દિવસનો સમય લાગે છે, તેના કારણે જ કેટલાંક શહેરોમાં ટ્રાવેલિંગ કરવાનું ટાળવા માટે નિર્દેશ કરવામાં આવ્યો છે.
આ ટ્રાવેલના ડેટા આધારે જો આપણે ડેટાની વાત કરીએ તો રાજ્યમાં અમદાવાદ, વડોદરા, રાજકોટ અને સુરત સૌથી વધારે અસરગ્રસ્ત શહેરોમા સમાવેશ થાય છે. સર્વે પ્રમાણે આ શહેરોમાં જો કોઈ વ્યક્તિ યાત્રા કરે તો તેના કારણે વાયરસ વધુ પ્રમાણમાં ફેલાઈ શકે છે. આ ઉપરાંત હેઝાર્ડ મેપમાં કોરોનાના કેસનો સર્વે કરવામાં આવ્યો છે. ત્યાર બાદ એના લોકેશન નક્કી કરે છે. ત્યાર બાદ એમાંથી ટ્રાન્સપોર્ટેશનની માહિતી સાથે એને અટકાવવાની માહિતી આપે છે.
આ રીતે સંક્રમણને ફેલાતુ રોકી શકાય છે
આ અધ્યયન સાથે સંકળાયેલા આઈઆઈએસઈઆરના સાડેકરે જણાવ્યું હતું કે રોગચાળાના સમયગાળા દરમિયાન એક સ્થળેથી બીજા સ્થળે લોકોની અવરજવર એ ચેપ ફેલાવવાનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ કારણ છે. જો આપણે લોકોની દૈનિક ચળવળ પર ડેટા એકત્રિત કરીએ છીએ, તો પછી આપણે ભવિષ્યમાં ચેપ ફેલાવા વિશે સચોટ માહિતી એકત્રિત કરી શકીએ છીએ. તે વિસ્તારોમાં હિલચાલ બંધ કરીને, ચેપ ફેલાતા અટકાવી શકાય છે. આઈઆઈએસઈઆરની સંશોધન ટીમમાં સામેલ સચિન જૈને કહ્યું કે જો કોઈ એક શહેરમાં ચેપી રોગ ફેલાય છે, તો પછી તે અન્ય શહેરોમાં ક્યારે પહોંચશે, તેનો સંભવિત સમય શોધી શકાય છે.
