આજે દેશની મહિલાઓ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પ્રગતિ કરી રહી છે. રમતગમતથી લઈને ટેક્નોલોજી અને સૈન્યથી લઈને રાજકારણ સુધી મહિલાઓની ભાગીદારી વધી રહી છે. સમાજના નિર્માણ અને દેશનું મૂલ્ય વધારવાની દિશામાં મહિલાઓ પુરૂષો જેટલું જ યોગદાન આપી રહી છે, પરંતુ આજે પણ મહિલાઓને પુરૂષો જેટલું સન્માન મળતું નથી. ઘણા કિસ્સાઓમાં અને વિસ્તારોમાં ‘આ સ્ત્રી છે’ એમ કહીને પાછળ ધકેલી દેવામાં આવે છે અથવા આગળ વધવા દેવામાં આવતી નથી.
સમાજમાં મહિલાઓને સન્માન અને સલામત વાતાવરણ આપવા માટે ભારતીય બંધારણમાં કેટલાક અધિકારો આપવામાં આવ્યા છે. ઘણી સ્ત્રીઓ તેમના અધિકારો વિશે જાગૃત નથી, જેના કારણે તેમને એવી પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવો પડે છે જે તેમણે કાયદાકીય રીતે ન કરવી જોઈએ. આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસના અવસર પર, અહીં કેટલાક વિશેષ મહિલા અધિકારો છે જે દરેક મહિલાએ જાણવી જોઈએ.
સમાન વેતનનો અધિકાર
વેતન હોય કે ઓફિસ, ઘણી જગ્યાએ એવું જોવા મળે છે કે એક જ કામ માટે સ્ત્રી અને પુરુષના પગારમાં તફાવત છે. સ્ત્રીઓને ઘણીવાર પુરૂષો કરતા ઓછો પગાર આપવામાં આવે છે. પરંતુ દરેક મહિલાએ જાણવું જોઈએ કે સમાન મહેનતાણું કાયદા હેઠળ વેતન કે વેતનમાં લિંગના આધારે કોઈ ભેદભાવ થઈ શકે નહીં. સમાન કામ માટે સ્ત્રી અને પુરુષને સમાન વેતનની જોગવાઈ છે.
નામ અને ઓળખ ગુપ્ત રાખવાનો અધિકાર
ભારતમાં જાતીય સતામણીના કિસ્સામાં, મહિલાનું નામ ગુપ્ત રાખવાનો અથવા ઓળખ ગુપ્ત રાખવાનો અધિકાર છે. કોઈપણ મહિલા જેનું જાતીય અત્યાચાર થાય છે તે તેની ગોપનીયતાની સુરક્ષા માટે મહિલા પોલીસ અધિકારીની હાજરીમાં એકલા પોતાનું નિવેદન નોંધી શકે છે. જો તે ઈચ્છે તો જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટની સામે તેની ફરિયાદ પણ નોંધાવી શકે છે. આ સંબંધમાં તેને પોલીસ, અધિકારીઓ અને મીડિયા સમક્ષ પોતાનું નામ જાહેર કરવાનો અધિકાર નથી.
માતૃત્વ લાભોનો અધિકાર
વર્કિંગ વુમનને માતૃત્વ લાભો અને સુવિધાઓ લેવાનો અધિકાર છે. મેટરનિટી બેનિફિટ એક્ટ હેઠળ, મહિલાને તેના પગારમાં કોઈ કપાત કર્યા વિના ડિલિવરી પછી 6 મહિના સુધીની રજા મળી શકે છે. ત્યારપછી મહિલા ફરી કામ પર પરત ફરી શકે છે.
રાત્રે ધરપકડ ન કરવાનો અધિકાર
સૂર્યાસ્ત પછી એટલે કે સાંજ પછી કોઈ મહિલાની ધરપકડ કરી શકાતી નથી. મહિલાનો ગુનો ગંભીર હોય કે વિશેષ કેસ હોય તો પણ પોલીસ પ્રથમ વર્ગના મેજિસ્ટ્રેટના આદેશ વિના સાંજથી સૂર્યોદય સુધી મહિલાની ધરપકડ કરી શકતી નથી
મફત કાનૂની સહાયનો અધિકાર
જાતીય શોષણ અને બળાત્કારનો ભોગ બનેલી વ્યક્તિને મફત કાનૂની સહાયનો અધિકાર છે. આ માટે, પીડિત મહિલાએ પોલીસ સ્ટેશનના એસએચઓને જાણ કરવી પડે છે અને એસએચઓ કાયદાકીય સત્તાવાળાને વકીલની વ્યવસ્થા કરવા માટે જાણ કરે છે.