પૂજા સમયે, પંચામૃત ચોક્કસપણે પ્રસાદ તરીકે આપવામાં આવે છે. ઘણા ખાસ તહેવારો નિમિત્તે પંચામૃતનું વિશેષ મહત્વ છે. પંચામૃત એટલે 5 પ્રકારના અમૃત. તે દૂધ, દહીં, ઘી, મધ અને સાકરનું મિશ્રણ કરીને બનાવવામાં આવે છે. આયુર્વેદ અનુસાર પંચામૃત સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. એવું કહેવાય છે કે પંચામૃતનું સેવન સકારાત્મકતાની ભાવના બનાવે છે. જ્યારે પંચામૃતનું ધાર્મિક મહત્વ છે, તે સ્વાસ્થ્ય માટે અમૃતથી ઓછું નથી. ચાલો જાણીએ પંચામૃતના 6 સ્વાસ્થ્ય લાભો વિશે-
પંચામૃત એટલે શું અને તેને કેવી રીતે બનાવવું ?
પંચામૃત એટલે પાંચ અમૃત. તે પાંચ ઘટકોનું મિશ્રણ કરીને બનાવવામાં આવે છે. તેમાં ગાયનું દૂધ, ઘી, ખાંડ અથવા સાકર, દહીં અને મધ ભેળવવામાં આવે છે. પંચામૃત આ પાંચ ઘટકોને એકસાથે ભેળવીને બનાવવામાં આવે છે. કેટલાક લોકો સ્વાદ અને સુગંધ વધારવા માટે તેમાં તુલસીના પાન પણ ઉમેરે છે. તે પૂજા દરમિયાન ભગવાનને અર્પણ કરવામાં આવે છે. પૂજા સમાપ્ત થયા પછી, દરેક તેને પ્રસાદ તરીકે લે છે. એવું કહેવાય છે કે પંચામૃત શરીરની અંદર સકારાત્મક ઉર્જા ઉત્પન્ન કરે છે. આયુર્વેદમાં પંચામૃતને તંદુરસ્ત પીણું તરીકે પણ વર્ણવવામાં આવ્યું છે જે શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે.
પંચામૃત બનાવવા માટે, દહીં, દૂધ, મધ, ઘી અને સાકર જરૂર મુજબ લો, તમે પંચામૃતમાં 8 થી 10 તુલસીના પાન પણ ઉમેરી શકો છો, સાથે સાથે તેમાં બદામ અને કેસર પણ ઉમેરી શકો છો.
પંચામૃતના ફાયદા
- 1. પંચામૃતનું સેવન નબળાઈ દૂર કરે છે, સાથે સાથે શરીરને સ્વસ્થ બનાવે છે.
- 2. જો પંચામૃતનું નિયમિત સેવન કરવામાં આવે તો શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધે છે અને રોગો સામે લડવાની શક્તિ મળે છે.
- 3. જો તમે સાંધાના દુખાવાથી પરેશાન છો તો પંચામૃતનું સેવન તમારા માટે ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. તેનાથી સાંધાના દુખાવામાં રાહત મળે છે.
- 4. પાચનની સમસ્યા હોય તો પણ પંચામૃતનું સેવન ફાયદાકારક સાબિત થાય છે.
- 5. પંચામૃતનું સેવન કબજિયાત અને એસિડિટી જેવી સમસ્યાઓથી રાહત આપે છે.
- 6. પંચામૃત સુંદરતા વધારવામાં પણ ખૂબ ફાયદાકારક છે. પંચામૃતના ઉપયોગથી ચહેરો સુધરે છે અને ખીલ જેવી સમસ્યા પણ દૂર થાય છે. પરંતુ કોઈ પણ વસ્તુનો વધુ પડતો જથ્થો હાનિકારક સાબિત થાય છે, તેથી પંચામૃતનું વધુ સેવન કરવાનું ટાળો.
- 7 પંચામૃતમાં તુલસીના પાન હોય છે અને આ પાંદડા ઘણા રોગોથી રક્ષણ આપે છે. તુલસીના પોતાના ઘણા સ્વાસ્થ્ય લાભ છે. તેમાં તુલસીનો ઉમેરો કરીને, તેના ગુણધર્મો વધુ વધારે છે. તુલસીમાં હાજર તત્વો હૃદયરોગ, કેન્સર, ડાયાબિટીસ, કબજિયાત, બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યાઓ સામે રક્ષણ આપે છે.
- 8 પંચામૃતમાં દૂધ અને દહીં ભેળવવામાં આવે છે, જે કેલ્શિયમથી ભરપૂર હોય છે. આ હાડકાંને મજબૂત બનાવે છે.
- 9 આયુર્વેદમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે પંચામૃત, નરમ, મજબૂત, પાચક, કફનાશક હોવા ઉપરાંત, ખૂબ જ પૌષ્ટિક પણ છે.
- 10 જેમને ઓછી ભૂખ લાગે છે, તેમણે પંચામૃત પીવું જોઈએ.
- 11 જો તમે મનને શાંત રાખવા માંગો છો, તો પંચામૃત પીવો. તેના ઉપયોગથી ગુસ્સો પણ ઓછો થાય છે અને મૂડ બરાબર રહે છે.
