RBI નિયમો: RBIએ ફાટેલી અને નુકસાનકારક નોટ બદલવા માટે નવા નિયમો બનાવ્યા! જાણો તમને ફાયદો થશે કે નુકસાન

જો તમારી પાસે ફાટેલી અથવા ટેપથી ચોંટાડેલી નોટ છે અને નોટ કશે આપી શકતા નથી કારણ કે દુકાનદાર લેવાથી ઇન્કાર કરી દે છે. તો હવે ઘભરાવવાની જરૂરત નથી. તમને આ નોટના બદલામાં બીજી સારી નોટ મળી જશે. આવી ટેપથી ચોંટાડેલી નોટ બદલવા માટે RBIએ રૂલ્સ બનાવ્યા છે. આઓ જાણીએ કે બેન્ક નિયમ અનુસાર, આ નોટને તમે કેવી રીતે બદલાવી શકો છો અને કેવી રીતે તમે પુરા પૈસા મળેવી શકે છો. એટલે કેવી રીતે ટેપ ચોંટાડેલી નોટને ચલાવી શકો.

શું છે બેન્કના નિયમ ?

ભારતીય રિઝર્વ બેન્કે વર્ષ 2017માં એક્સચેન્જ કરન્સી નોટના નિયમ અનુસાર., જો એટીએમથી તમારી ફાટેલી નોટ નીકળે તો એની સરળતાથી બદલી શકો છો. અને કોઈ પણ સરકારી બેન્ક નોટ બદલવાથી ઇન્કાર કરશે નહિ. એવી નોટ બદલવાથી બેન્ક ઇન્કાર કરી શકે નહિ.

આ છે નોટ બદલવાની રીત

જો તમારી નોટ ફાટી જશે તો પણ બેંક તેને બદલી દેશે. ફાટેલી નોટનો કોઈ ભાગ ખૂટતો હોય તો પણ તેને બદલી શકાય છે. આ માટે તમે એક ફોર્મ ભરીને સરકારી બેંક, ખાનગી બેંકની કરન્સી ચેસ્ટ અથવા RBIની ઈશ્યુ ઓફિસમાં જઈને બદલી શકો છો.

પૂરા પૈસા પાછા મળશે

તમને પૂરા પૈસા પાછા મળશે કે નહીં તે તમારી નોટની સ્થિતિ અને નોટની કિંમત પર આધાર રાખે છે. થોડી ફાટેલી નોટોના કિસ્સામાં પૂરા પૈસા મળે છે, પરંતુ જો નોટ વધુ ફાટી જાય તો તમને અમુક ટકા પૈસા પાછા મળશે. ઉદાહરણ તરીકે, જો રૂ. 50 કરતાં ઓછી કિંમતની નોટનો સૌથી મોટો ટુકડો સામાન્ય નોટના 50 ટકાથી વધુ હોય, તો તેની સંપૂર્ણ કિંમત આ નોટના બદલામાં મળશે. જો 50 રૂપિયાથી વધુની કિંમતની નોટનો સૌથી મોટો ટુકડો સામાન્ય નોટ કરતાં 80 ટકા અથવા વધુ હોય, તો તમને આ નોટના બદલામાં સંપૂર્ણ મૂલ્ય મળશે.

બીજી તરફ, જો 50 રૂપિયાથી વધુ મૂલ્યની નોટનો સૌથી મોટો ટુકડો સામાન્ય નોટના 40 થી 80 ટકાની વચ્ચે હોય, તો તમને તે નોટની અડધી કિંમત મળશે. જો 50 રૂપિયાથી વધુ મૂલ્યની એક જ નોટના બે ટુકડા હોય અને આ બે ટુકડા સામાન્ય નોટના 40 ટકા જેટલા હોય, તો તમને નોટની સંપૂર્ણ કિંમત જેટલી કિંમત મળશે. રૂ. 1, રૂ. 2, રૂ. 5, રૂ. 10 અને રૂ. 20ની નોટોના બદલામાં અડધી કિંમત ઉપલબ્ધ નથી. એટલે કે, હવે તમે ખોટ વિના તમારા પૈસા બદલી શકો છો.

ફરિયાદ કેવી રીતે કરવી

જો કોઈ બેંક તમને ફાટેલી નોટો બદલવાની ના પાડે છે, તો તમે https://crcf.sbi.co.in/ccf/ under General Banking// Cash Related category પર પણ ફરિયાદ કરી શકો છો. આ લિંક સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના ATM માટે છે. ઘણા અહેવાલો અનુસાર, કોઈપણ બેંક એટીએમમાંથી ફાટેલી નોટો બદલવાની ના પાડતી નથી. તેમ છતાં જો બેંકો નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરે છે તો બેંક કર્મચારીઓ સામે કાર્યવાહી થઈ શકે છે. ગ્રાહકની ફરિયાદના આધારે બેંકને 10 હજાર સુધીનું નુકસાન પણ ચૂકવવું પડી શકે છે.