મિત્રો, જ્યારે પણ કોઈ ટ્રેનનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવે છે ત્યારે ભારતીય રેલવેનું નામ ચોક્કસપણે યાદ આવે છે પરંતુ, શું તમને ખ્યાલ છે કે, આપણા ભારતમાં એક બીજી પણ રેલવે લાઈન છે. એક રીતે તે એક એવી રેલવે લાઇન છે કે, જે ભારત સરકાર હેઠળ નથી અને તેનું સંચાલન હજી પણ ખાનગી છે. એક ખાનગી કંપનીના આ ટ્રેક પર માલિકીના અધિકારો છે. આવું કેવી રીતે થઈ શકે તે વિશે વિચારવામાં તમને આશ્ચર્ય થયું હશે. મહત્વની બાબત એ છે કે તેમાં ઘણા વર્ષોથી સમાન સિસ્ટમ છે અને આ ટ્રેક ખાનગી છે.
તેનું નામ શકુંતલા રેલવે છે, જેનો ઉલ્લેખ કેટલીક વાર ભારતીય રેલવે સાથે થાય છે. તો ચાલો જાણીએ કે, આ ટ્રેકની સ્ટોરી અને આ રેલવે શું છે અને હવે તે કેવી રીતે કામ કરે છે? આ રેલવે ટ્રેક વર્ષ ૧૯૧૬માં બનાવવામાં આવ્યો હતો અને તે શકુંતલા એક્સપ્રેસ નામની ટ્રેન ચલાવે છે. આ કારણે તેને શકુંતલા રેલવે ટ્રેક અથવા શકુંતલા રેલવે કહેવામાં આવે છે.
આ ટ્રેક ને બ્રિટિશ સમયમાં કપાલ કાને મુંબઈ પોર્ટ લઈ જવા માટે લોન્ચ કરવામાં આવ્યો છે. આ અમરાવતી વિસ્તારમાં કપાસને બંદર સુધી પહોંચાડતું હતું અને હવે મુસાફરો માટે ઉપયોગી છે. તે નેરોગેજ રેલવે લાઇન છે, જે મહારાષ્ટ્ર પ્રાંતમાં છે અને અમરાવતી અને મુર્તાજાપુર વચ્ચે ફેલાયેલી છે. તેની કુલ લંબાઈ લગભગ 190 કિલોમીટર છે. આ ટ્રેક પર એક પેસેન્જર ટ્રેન પણ ચાલે છે, જે અચલપુર અને યવતમલ વચ્ચે ચાલે છે.
આ સાથે જ ટ્રેન લગભગ 190 કિલોમીટર સહિત 17 નાના-મોટા સ્ટેશનો પર ઊભી રહે છે.100 વર્ષ જૂની 5 કોચની ટ્રેન સ્ટીમ એન્જિન પર દોડતી હતી અને 1994થી તે સ્ટીમ એન્જિનને બદલે ડીઝલ એન્જિન પર ચાલી રહી છે. જો કે દર વર્ષે યુકેને પૈસા આપવા છતાં આ ટ્રેક હજુ પણ જર્જરિત હાલતમાં છે.
રેલવેના જણાવ્યા અનુસાર, છેલ્લા 60 વર્ષથી તેનું સમારકામ કરવામાં આવ્યું નથી. તેના પર ચાલી રહેલા જેડીએમ શ્રેણી ડીઝલ લોકો એન્જિનની મહત્તમ ઝડપ ૨૦ કિમી પ્રતિ કલાકની રાખવામાં આવી છે. આ મધ્ય રેલવેના ૧૫૦ કર્મચારીઓ હજી પણ આ ખોટ માં સમેટાતા માર્ગને ચલાવવા માટે રોકાયેલા છે.