‘શું કહેવું છે? તમે કોને નફરત કરો છો? શા માટે?, મને હજી સુધી મારો પુત્ર વિક્રમ મળ્યો નથી. કંઈ ખબર ન હતી. તે રાત્રે તે ઘરની બહાર ગયો, પછી પાછો આવ્યો નહીં. આ કહીને 74 વર્ષીય કાશ્મીરી પંડિત વિજય મેમ દર્દથી રડી પડ્યા. તે 1989માં કાશ્મીરમાં સરકારી રેડિયોમાં કામ કરતા હતા. આજે પણ વૃદ્ધ દંપતી પોતાના પુત્રને યાદ કરીને રડવા લાગે છે. તેમણે કહ્યું, ‘જો તે આજે હોત તો અમારો સહારો હોત. બ્લાસ્ટમાં મારું ઘર બળી ગયું હતું. અમે એક પુત્ર ગુમાવ્યો છે. અમે બે દીકરીઓ સાથે દિલ્હી આવ્યા. હવે બંને પરિણીત છે. ધ કાશ્મીર ફાઇલ્સ ફિલ્મ રિલીઝ થયા બાદ દેશભરના લોકો કાશ્મીરી પંડિતોની પીડા અનુભવી રહ્યા છે. ફિલ્મમાં દર્શાવવામાં આવ્યું છે કે કેવી રીતે 90ના દાયકામાં પંડિતો પર અત્યાચાર ગુજારવામાં આવ્યો હતો અને સરકારી સ્તરે ખૂબ જ બેજવાબદારીભર્યું વલણ અપનાવવામાં આવ્યું હતું.
રાજીવ ગાંધી અને ફારૂકના જલસા અને…
વિજય મામ કહે છે કે 1984માં જમ્મુ-કાશ્મીરના ગુલામ મોહમ્મદ શાહ મુખ્યમંત્રી હતા. આ દરમિયાન પૂર્વ વડાપ્રધાન રાજીવ ગાંધી અને પૂર્વ મુખ્યમંત્રી ફારૂક અબ્દુલ્લાએ ઈકબાલ પાર્કમાં જલસા કર્યા હતા, ત્યારબાદ કાશ્મીરમાં સ્થિતિ વણસી રહી હતી. ત્યારથી આતંકવાદીઓએ વિરોધ કરવાનું શરૂ કરી દીધું હતું. વિવિધ સ્થળોએ દુકાનો આગળ કાળા રંગના બોર્ડ લગાવવામાં આવ્યા હતા. જેના પર તેણે ભડકાઉ મેસેજ લખવાનું શરૂ કર્યું. આ સાથે જ તેઓ નમાઝ પઢવાનું કહેવા લાગ્યા.
વિજય કહે છે કે તેમણે આવું પહેલા કાશ્મીરમાં ક્યારેય જોયું ન હતું. કાશ્મીરી પંડિતો પર હુમલા 1986થી શરૂ થયા હતા. જે બાદ માર્ચ 1986માં ગવર્નર જગમોહને મોહમ્મદ શાહની સરકારને હટાવી દીધી હતી. જે બાદ કોંગ્રેસ અને ફારુક અબ્દુલ્લાએ ચૂંટણી લડીને સરકાર બનાવી હતી. ત્યારબાદ વર્ષ 1989માં દિવાળીની આગલી રાતથી જ તેઓએ કાશ્મીરી પંડિતોને મારવાનું અને લૂંટવાનું શરૂ કર્યું. જેમાં અમે અમારો પુત્ર ગુમાવ્યો હતો. ગૃહમંત્રી અમિત શાહે કલમ 370 અને 35A હટાવી દીધી છે. પરંતુ તેનાથી કાશ્મીરી પંડિતોને કોઈ ફાયદો થયો નથી. તેઓ દિલ્હીની અંદર સરકારી ફ્લેટમાં રહેતો હતો, તેમને ખાલી કરવાનો આદેશ પણ આપવામાં આવ્યો છે. અમને હજી કંઈ મળ્યું નથી.
સીઆરપીએફના પૂર્વ સુરક્ષા પ્રભારી ટીએન પંડિતાએ જણાવ્યું કે 1986માં જ ઈન્ટેલિજન્સ રિપોર્ટમાં ખબર પડી હતી કે કાશ્મીરની અંદર આતંકી હુમલો થવાનો છે. આ પછી પણ કાશ્મીરી પંડિતોની સુરક્ષા માટે કોઈ પગલું ભરવામાં આવ્યું ન હતું. તેમણે મને કહ્યું કે તે સમયે હું સુરક્ષિત હતો. પરંતુ, મારા માતા-પિતા અને પત્ની મુશ્કેલીમાં હતા. તેમની સુરક્ષા માટે કાશ્મીર છોડવું પડ્યું. ત્યારપછી મારો પરિવાર ક્યારેય કાશ્મીર પાછો ગયો નથી. અમારી જમીન અને મકાન જપ્ત કરવામાં આવ્યા હતા. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું કે 2010માં કાશ્મીર ગયો હતો, તેના મિત્રોને મળ્યો હતો. પરંતુ, બધું બદલાઈ ગયું છે. તેમણે કહ્યું કે જ્યારે કલમ 370 અને 35A હટાવવામાં આવી હતી, ત્યારે જ કાશ્મીરી પંડિતોને ત્યાં ફરીથી વસાવવા જોઈએ. પરંતુ આવું કંઈ થયું નથી.
ભૂતપૂર્વ સરકારી કર્મચારી વિજય કુમાર કહે છે, ‘તમારા વસેલા ઘરને સળગતું જોવું સરળ નથી. તે સમયે પણ સરકાર તરફથી કોઈ મદદ મળી ન હતી, અત્યારે પણ મળી રહી નથી. તેમજ અમે પાછા જવા માંગતા નથી. કારણ કે ત્યાં ફક્ત ભયાનક યાદો બાકી છે.