ચીન દેશમાં આવેલી અને વિશ્વની સાત અજાયબીઓ પૈકી એક એવી પ્રખ્યાત ચીનની લાંબી દીવાલ વિષે તો આપણે સૌ જાણીએ જ છીએ.
આ દીવાલ ફક્ત ચીનની જ લાંબી દીવાલ નહિ પણ વિશ્વની સૌથી લાંબી દીવાલ પણ છે. આ દીવાલ બનાવવા માટે ઈંટ, પથ્થરો, લાકડું અને ધાતુઓ જેવી સામગ્રી વાપરવામાં આવી હતી અને આ કારણે તેને માટી અને પથ્થર દ્વારા બનેલી વિષાની સૌથી જૂની દીવાલ પણ માનવામાં આવે છે.
ચીનની આ દીવાલની લંબાઈ વિષે થોડી અસ્પષ્ટ વિગતો છે કારણ કે વર્ષ 2009 માં કરવામાં આવેલા એક સર્વે મુજબ આ દિવાળીની લંબાઈ 8850 કિલોમીટર જાહેર કરવામાં આવી હતી જયારે વર્ષ 2012 માં ચીનમાં જ કરવામાં આવેલા એક રાજકીય સર્વેક્ષણમાં આ દીવાલની લંબાઈ 21196 કિલોમીટર હોવાનું જણાવાયું. અને આ વિશેની વિગતો ચીનના એક મુખ્ય અખબાર શિન્હુઆ માં પણ પ્રકાશિત કરવામાં આવી હતી.
આ દિવાલનું નિર્માણ કોઈ એક રાજાએ નહિ પણ અનેક રાજાઓ દ્વારા અલગ અલગ સમયમાં કરાવ્યું હતું. જો કે આ નિર્માણ કાર્ય ઈસા પૂર્વે પાંચમી શતાબ્દીમાં શરુ કરવામાં આવ્યું હોવાનું મનાય છે અને તે 16 મી શતાબ્દી સુધી ચાલ્યું. આ દીવાલની એક નોંધવા જેવી બાબત એ પણ છે કે આ દીવાલ બનાવવાની કલ્પના ચીનના પ્રથમ સમ્રાટ કિન શી હુઆંગએ કરી હતી. જો કે તેના સેંકડો વર્ષો પછી આ દીવાલનું નિર્માણ કાર્ય શરુ થયું હતું.
ચીનના લોકો આ દીવાલને ” વોલ ઓફ ચેંગ ચેંગ ” ના નામથી પણ ઓળખે છે. કહેવાય છે કે આ દીવાલ અંતરિક્ષમાંથી પણ જોઈ શકાય છે. આ દીવાલની પહોળાઈની વાત કરીએ તો તે એટલી પહોળી છે કે તેમાં એક સાથે પાંચ ઘોડા અથવા દસ સૈનિકો સરળતાથી એક સાથે ચાલી શકે છે.
એવું પણ કહેવાય છે કે આ દીવાલ બનાવવા લગભગ 20 લાખ મજૂરો કામ કરતા હતા અને તેમાંથી અડધા એટલે કે 10 લાખ જેટલા મજૂરો મૃત્યુ પામ્યા. આ મજૂરો વિષે એવી વાયકા પણ છે કે તેને આ દીવાલની નીચે જ દફનાવી દેવામાં આવ્યા હતા.
આ દીવાલ વિષે એંય એક ઓછી જાણીતી વાત એ પણ છે કે આ દીવાલ સળંગ એક સરખી ઊંચાઈ નથી ધરાવતી. દીવાલ ક્યાંક માત્ર 9 ફૂટ જેટલી ઊંચી છે તો ક્યાંક વળી 35 ફૂટ જેટલી ઊંચી છે.
એક રીતે જોવા જઈએ તો ચીનની દીવાલ સુરક્ષાના હેતુથી બનાવવામાં આવી હતી પરંતુ તે હેતુ પૂરો ન થયો. મોંગોલ શાસક ચંગેઝ ખાને વર્ષ 1211 માં આ દીવાલને તોડી નાખી હતી અને તેને પાર કરી ચીન પર હુમલો પણ કર્યો હતો.