કોરોના સમયગાળામાં રોગપ્રતિકારક શક્તિ સૌથી વધુ ચર્ચામાં હતી. રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે લોકોએ શું-શું નથી કર્યું. બજારમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે દવાઓ નું પૂર આવ્યું હતું. એક તબક્કે તે બ્લેક માર્કેટિંગ થવા લાગ્યું. હકીકતમાં શરીરમાં બેક્ટેરિયા, ફૂગ, વાયરસ જેવા બાહ્ય બળો સામે લડવા કે તેને દૂર કરવા માટે રોગપ્રતિકારક શક્તિ નો ઉપયોગ થાય છે.
બેક્ટેરિયા, વાયરસ વગેરે શરીરમાં પ્રવેશતાની સાથે જ રોગપ્રતિકારક શક્તિ સક્રિય થાય છે. એક રીતે તે સેનાની જેમ કામ કરે છે. હેલ્થલાઇનના જણાવ્યા મુજબ રોગપ્રતિકારક શક્તિ તેની સેનાને શરીરમાં બાહ્ય હુમલાઓ ને દૂર કરવાની સૂચના આપે છે. તે વાયરસ અથવા બેક્ટેરિયાનું કામ પૂર્ણ કર્યા પછી પાછી આવે છે પરંતુ, કેટલીકવાર આ રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઊંધી કામ કરવા લાગે છે અને તેના પોતાના કોષો ને મારી નાખે છે. આને ઓટોઇમ્યુન રોગ કહેવામાં આવે છે.
ઓટોઇમ્યુન ના રોગો ઘણા પ્રકાર ના હોય છે. ટાઇપ-1 ડાયાબિટીસ પણ એક પ્રકારનો ઓટોઇમ્યુન રોગ છે. આ જ રીતે આર્થરાઇટિસ, સોરાયસિસ, મલ્ટિપલ સ્ક્લેરોસિસ, એડિસન ડિસીઝ, ગ્રેવ્સ ડિસીઝ વગેરે ઓટોઇમુન રોગના પ્રકારો છે. રોગની તીવ્રતા ના આધારે ઓટોઇમ્યુન રોગ જોખમી સાબિત થઈ શકે છે.
ઓટોઇમ્યુન રોગોના લક્ષણો શું છે ?
.png)
દરેક ઓટોઇમ્યુન રોગના લક્ષણો અલગ અલગ હોય છે. ઓટોઇમીસ ના રોગોમાં કેટલાક લક્ષણો સમાન હોઈ શકે છે, જેમ કે સાંધાનો દુખાવો અને સોજો, થાક, તાવ, ફોલ્લીઓ, અસ્વસ્થતા વગેરે. આ ઉપરાંત ત્વચા પર લાલાશ, હળવો તાવ, કોઈ પણ વસ્તુ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત ન કરવું, હાથ અને પગમાં ધ્રુજારી, વાળ ખરવા, ત્વચા પર ફોલ્લીઓ વગેરે ઓટોઇમ્યુન રોગોમાં પણ સામાન્ય છે. આ રોગના લક્ષણો બાળપણમાં પણ જોવા મળી શકે છે.
કોને વધુ જોખમ છે?
જે લોકો ના પરિવારમાં પહેલેથી જ આ રોગ છે, તેમને આ રોગ નું જોખમ સૌથી વધુ હોય છે. એટલે કે આમાં જિનેટિક્સ મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. જો તમારા પરિવારમાં કોઈને પણ કોઈ પ્રકારનો ઓટોઇમ્યુન ડિસીઝ હોય તો તમને પણ આ પ્રકારનો રોગ થઈ શકે છે. પુરુષોની સરખામણીએ મહિલાઓને આ રોગનું જોખમ વધારે હોય છે.
ઓટોઇમ્યુન રોગોની ઓળખ :
ડોકટરો ઓટોઇમ્યુન રોગો શોધવા માટે દર્દીના સમગ્ર તબીબી ઇતિહાસથી વાકેફ છે. તેઓ શારીરિક પરીક્ષણો કરે છે અને લોહીમાં ઓટોએન્ટીબોડીઝ શોધવા માટે લોહીના પરીક્ષણો પણ કરે છે.
સંતુલિત આહાર લેવાની જરૂર છે :
કોઈપણ પ્રકારના ઓટોમુન રોગમાં સંતુલિત આહાર લેવો ખૂબ જરૂરી છે. જૂના ચોખા, જવ, મકાઈ, રાઈ, ઘઉં, બાજરી, મકાઈ અને ઓટમીલ નું સેવન કરવાથી લાભ થશે. મગની દાળ, અડદની દાળ અને કાળી દાળનું સેવન પણ ફાયદાકારક છે. વટાણા અને સોયાબીન પણ ફાયદાકારક છે. સફરજન, જામફળ, પપૈયા, ચેરી, બેરી, એપ્રિકોટ, કેરી, તરબૂચ, એવોકાડો, પાઇનેપલ, કેળા, પરવાલ, ગોર્ડ, ટોરાઈ, કોળા, બ્રોકોલી નું સેવન કરો.