શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે બ્લડ પ્રેશર નું માપ હાથ થી હાથ સુધી બદલાઈ શકે છે ? સાંભળવામાં થોડું આશ્ચર્ય થાય છે, પરંતુ તે સાચું છે. જો કે બંને હાથ પર બ્લડ પ્રેશરના માપમાં થોડો તફાવત છે, પરંતુ તેનાથી ખાસ ફરક પડતો નથી, પરંતુ જો તફાવત વધુ પડતો હોય તો તે એલાર્મ બેલ હોઈ શકે છે.
એક અહેવાલ મુજબ આપણા જમણા હાથના બ્લડ પ્રેશરને ડાબા હાથ કરતાં પાંચ પોઇન્ટ વધુ માપી શકાય તે રીતે આપણું શરીર રચાય છે. જમણા હાથમાં લોહીનો પ્રવાહ સીધો ડાબી ધમની (ઓર્ટા) માંથી આવે છે. ઓર્ટા શરીર ની મુખ્ય ધમની છે, જે હૃદયમાંથી ઓક્સિજનયુક્ત લોહી લાવે છે. લોહી ડાબા હાથ સુધી પહોંચે તે પહેલાં બે મુખ્ય ધમનીઓ ની મદદથી મગજ તરફ લોહી વહે છે. લોહી મગજમાં પહોંચ્યા પછી જ લોહી શરીરના અન્ય ભાગોમાં પહોંચે છે. તેથી જ ડાબા હાથમાં લોહીના પ્રવાહમાં દબાણ ઘટે છે.
કિડની અને હૃદય પર સીધી અસર
ડો. માર્ટિન સ્કર કહે છે કે, જો બંને હાથમાં બીપી (બ્લડ પ્રેશર) ના માપમાં થોડો તફાવત હોય તો તેનાથી કોઈ ફરક પડતો નથી, પરંતુ જો તે વધુ પડતું હોય તો તે અગાઉથી નોંધાયેલા રોગોની સંખ્યા હોઈ શકે છે. સામાન્ય રીતે બંને હાથના બીપીમાં દસ પોઇન્ટનો તફાવત ચાર ટકા લોકોમાં હોઈ શકે છે, જ્યારે અગિયાર ટકા લોકો હાઈ બ્લડ પ્રેશર થી પીડાય છે.
જો બીપી વચ્ચેનો તફાવત વધારે હોય તો તે પ્રિ-કિડની અને હાર્ટ ફેલ્યોર સાઇન હોઈ શકે છે. કિડની બ્લડ પ્રેશર ને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે. બીજી તરફ હાઈ બ્લડ પ્રેશર લોહીમાં કોલેસ્ટ્રોલ ની માત્રા વધારી શકે છે, જે ધમનીઓમાં લોહીની હલનચલન ને અટકાવે છે. તેનાથી હૃદયમાં લોહીનો પ્રવાહ ઓછો થઈ શકે છે.
કોલેસ્ટ્રોલ વધવાના સંકેતો
ડાબા હાથમાં બીપી વધારે હોય તો તેનો અર્થ એ થાય કે ધમની માં કોલેસ્ટ્રોલ ખૂબ ઊંચું થઈ ગયું છે અને તે ધમની ને અવરોધવા માટે તૈયાર છે. આ અવરોધ બીપી નું વાસ્તવિક માપ ન કરે. સામાન્ય રીતે બીપીનું સામાન્ય માપ એકસો વીસ થી એંસી હોય છે, પરંતુ હવે એકસો ત્રીસ ને પણ સામાન્ય માનવામાં આવે છે. ધમનીમાં કોઈ પણ અવરોધ હાર્ટ એટેક અને સ્ટ્રોક નું જોખમ અનેક ગણું વધારે છે, તેથી આપણે કોઈપણ ભોગે કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર ઓછું રાખવું જોઈએ એમ ડોક્ટર કહે છે.