આ લક્ષણો જોવા મળે તો સમજી જાવ કે શરીરમાં પ્રોટીનની ઉણપ છે, બેદરકારી પડી શકે છે ભારે
પ્રોટીન આપણા શરીર માટે ખૂબ જ મહત્વનું છે, કારણ કે શરીરમાં હાજર દરેક જીવંત કોષને પ્રોટીનની જરૂર હોય છે. આમ તો દરેકને પ્રોટીનની જરૂર છે, પરંતુ ખાસ કરીને બાળકો અને કિશોરોને મોટી માત્રામાં પ્રોટીનની જરૂર છે. આ તેમના શરીરને યોગ્ય રીતે વિકાસ કરવામાં મદદ કરે છે. પ્રોટીન શરીરમાં નવા કોષો બનાવવા અને સુધારવાનું કામ કરે છે. એટલે કે, એકંદર પ્રોટીન ત્વચા, વાળ, નખ, હાડકાં, શરીરના કોષો, સ્નાયુઓ અને અંગોને સ્વસ્થ રાખવા માટે જરૂરી છે. તેથી, તે જરૂરી છે કે શરીરમાં પ્રોટીનની ઉણપ ન રહે તેની કાળજી લેવી જોઈએ, કારણ કે પ્રોટીનની અછત ઘણી ગંભીર સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે. ચાલો જાણીએ પ્રોટીનની ઉણપના લક્ષણો વિશે, જેના પર ધ્યાન આપવું જરૂરી છે.
પ્રોટીનની ઉણપથી થતુ નુકશાન
હતાશા
શારીરિક વિકાસનો અભાવ
બાળકોમાં કુપોષણ
મનની નબળાઇ
અનિદ્રા
વજનમાં વધારો
શરીરમાં પ્રોટીનની ઉણપના લક્ષણો
વારંવાર ભૂખ લાગવી
ચીડિયાપણું
નખ નબળા હોવા
વાળ પાતળા અથવા વાળ ખરવા
ઘા રૂજાવામાં વધુ સમય લાગવો
સાંધા અને સ્નાયુમાં દુખાવો
વારંવાર બીમાર પડવું
અનિદ્રા
પ્રોટીનનું મહત્વ
પ્રોટીન બે પ્રકારના હોય છે; પૂર્ણ અને અપૂર્ણ જેની માહિતી એમિનો એસિડના બનાવટ પર ખબર પડે છે. પૂર્ણ પ્રોટિન પોલ્ટ્રી ઉત્પાદનો, ઇંડા, દૂધ, માછલી વગેરેમાં જોવા મળે છે. પૂર્ણ પ્રોટિનના સોર્સ ચિકન, ટર્કી, બતક અને ઇંડા જેવામાં પ્રોટીનની માત્રા અને ગુણવત્તામાં ઉંચા હોય છે અને તે સંપૂર્ણપણે પાચન થાય છે. ઇંડા અને મરઘાં માત્ર પ્રોટીનના ઉત્તમ સ્ત્રોત જ નથી, તેઓ વિટામિન એ, વિટામિન બી 12, ઝીંક, આયર્ન અને સેલેનિયમ જેવા સૂક્ષ્મ પોષકતત્વોથી પણ સમૃદ્ધ છે. એક ઇંડા લગભગ 7 ગ્રામ પ્રોટીન પૂરું પાડે છે, જ્યારે 100 ગ્રામ ચિકન, ડક અથવા ટર્કીમાં લગભગ 20 થી 21 ગ્રામ હોય છે. તેથી, માત્ર પ્રોટીનની માત્રા પર જ નહીં, પણ ગુણવત્તા પર પણ ધ્યાન આપવું જોઈએ.
પ્રોટીનના સ્ત્રોત શું છે?
આપણે આપણા આહાર દ્વારા શરીરમાં પ્રોટીનની ઉણપને દૂર કરી શકીએ છીએ. દાળ, રોટલી, કાચા શાકભાજી, દૂધ, દહીં, રાજમા, સોયાબીન, મગફળી, બદામ, ઇંડા, ચિકન અને માછલી પ્રોટીનના સારા અને કુદરતી સ્ત્રોત છે. તેનું નિયમિત સેવન કરવાથી શરીરમાં પ્રોટીનની કમી ક્યારેય નહીં આવે. ઘણા લોકો પ્રોટીનના અભાવને દૂર કરવા માટે દવાઓ પણ લે છે.
વધારાના પ્રોટીનના ગેરફાયદા
ધ્યાનમાં રાખો કે વધારે પ્રોટીનનું સેવન નુકસાનકારક હોઈ શકે છે. નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે પ્રોટીનનું વધુ પડતું સેવન કિડની પથરી, હૃદય અને લીવર સંબંધિત સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે. તેથી, શરીરમાં પ્રોટીનની માત્રા હંમેશા કુદરતી રીતે પૂરી કરો, વધુ દવાઓ લેવાનું ટાળો.
શરીર માટે કેટલા પ્રોટીનની જરૂર હોય છે?
આરોગ્ય નિષ્ણાતોના જણાવ્યા અનુસાર, શરીરમાં પ્રોટીનનું કામ કોષોને સુધારવા અને નવા કોષો બનાવવાનું છે, તેથી જે લોકો વધારે શારીરિક કામ કરતા નથી, તો પછી આવા વ્યક્તિઓએ તેમના વજનના દરેક કિલો અનુસાર દરરોજ 0.75 ગ્રામ પ્રોટીન લેવું જોઈએ. સામાન્ય રીતે, પુરુષોએ તેમના આહારમાં દરરોજ ઓછામાં ઓછા 55 ગ્રામ પ્રોટીન અને મહિલાઓએ 45 ગ્રામ પ્રોટીનનો સમાવેશ કરવો જોઈએ, એટલે કે, કુલ કેલરીના 20 થી 35 ટકા દિવસ દરમિયાન પ્રોટીન હોવા જોઈએ.