કેવી રીતે શરૂ થઈ કરવા ચોથના દિવસે ચાયણીમાંથી ચંદ્ર જોવાની પ્રથા, જાણી લો કથા અને ચંદ્ર પૂજાનું મહત્વ

અખંડ સૌભાગ્યની કામનાનું વ્રત આસો મહીનાંના કૃષ્ણ પક્ષની ચોથના દિવસે મનાવવામાં આવે છે. પતિ પત્ની વચ્ચે સમર્પણ, પ્રેમ અને અતૂટ વિશ્વાસનો તહેવાર આ વર્ષે 24 ઓક્ટોબરના રોજ મનાવવામાં આવશે. રવિવારે અને મંગળવારે આવતી ચોથ અંગારીકા ચોથ કહેવાય છે એટલે આ દિવસે ગણેશજીની આરાધના માટે ખૂબ જ ખાસ છે. આ દિવસે સુહાગન સ્ત્રીઓ આ ઉપવાસ એમના પતિ પ્રત્યે સમર્પિત થઈને એમના માટે ઉત્તમ સ્વાસ્થ્ય, દીર્ઘાયુ તેમજ જન્મ જન્માંતર સુધી પુનઃ પતિ રૂપે મેળવવા માટે મંગળ કામના કરે છે. દિવસે સ્ત્રીઓ કથા સાંભળ્યા પછી સૂર્યદેવને અર્ધ્ય આપે છે. પ્રેમ, ત્યાગ તેમજ વિશ્વાસના આ અનોખા મહાપર્વ પર માટીના વાસણ કે કરવાની પૂજાનું ખાસ મહત્વ છે, જેનાથી રાત્રે ચંદ્રને જળ અર્પિત કરવામાં આવે છે..નારદપુરણ અનુસાર સ્ત્રીઓ સોળ શણગાર કરી સાંજે ભગવાન શંકર પાર્વતી, સ્વામી કાર્તિકેય, ગણેશ તેમજ ચંદ્રની વિધિપૂર્વક પૂજા કરીને નિવેધ ધરે છે.

અર્પણ કરતી વખતે એવું કહેવું જોઈએ કે “ભગવાન કપર્દી ગણેશ મારા પર પ્રસન્ન થાઓ.” અને રાત્રે ચંદ્ર જોયા પછી આ મંત્રનો પાઠ કરતી વખતે અર્ઘ્ય અર્પણ કરો, મંત્ર છે – सौम्यरूप महाभाग मंत्रराज द्विजोत्तम, मम पूर्वकृतं पापं औषधीश क्षमस्व मे।”એટલે કે જે મનને ઠંડક આપે છે, સૌમ્ય સ્વભાવવાળા બ્રાહ્મણોમાં શ્રેષ્ઠ, તમામ મંત્રો અને ઔષધીઓના સ્વામી, ચંદ્ર, મારા પાછલા જીવનમાં કરેલા પાપોને માફ કરો, મારા પરિવારને સુખ અને શાંતિ મળે.

સૌંદર્ય, સહિષ્ણુતા, ખ્યાતિ અને પ્રેમ જેવા તમામ ગુણો ચંદ્રમાં જોવા મળે છે. તેથી, પરિણીત સ્ત્રીઓ ચાળણીથી પહેલા ચંદ્રને જુએ છે, પછી તેમના પતિનો ચહેરો. ચંદ્રને જોઈને તે ઈચ્છે છે કે તેના પતિમાં પણ આ બધા ગુણો હોય. મા પાર્વતી તે તમામ મહિલાઓને વરદાન આપે છે જેઓ આ વ્રત સંપૂર્ણ સમર્પણ અને આદર સાથે કરે છે. પતિએ પણ પોતાની પત્નીને લક્ષ્મી માનીને માન આપવું જોઈએ, કારણ કે આ વ્રત એકબીજા માટે પ્રેમ અને સમર્પણ વિના અધૂરું છે.

આખો દિવસ ઉપવાસ કર્યા પછી, જ્યારે ચન્દ્રોદય થાય છે, ત્યારે પરિણીત સ્ત્રીઓ ચાળણી દ્વારા ચંદ્ર તરફ જુએ છે. દંતકથા અનુસાર, એકવાર વીરાવતી નામની પતિવ્રતા સ્ત્રીએ કરવા ચોથનું વ્રત કર્યું હતું. ભૂખથી ત્રાસી ગયેલી વીરાવતીની હાલત તેના ભાઈઓ સહન કરી ન શક્યા, તેથી ચંદ્ર ઉદય પહેલા તેણે એક ઝાડ નીચે ચાળણી મૂકીને એની પાછળ અગ્નિ પ્રગટાવ્યો અને કહ્યું – ‘જુઓ, ચંદ્ર આવી ગયો છે. બહાર, અર્ઘ્ય આપો. બહેને ખોટો ચંદ્ર જોઈને ઉપવાસ તોડ્યો, જેના કારણે તેના પતિનું અવસાન થયું.હિંમતવાન વીરવતીએ મૃત પતિને તેના પ્રેમ અને શ્રદ્ધાથી સલામત રાખ્યો.આગામી વર્ષે કરવ ચોથના દિવસે તેણે નિયમિત રીતે ઉપવાસ કર્યા, જેના કારણે ચોથ માતા પ્રસન્ન થઈ અને તેના પતિને જીવન આપ્યું. ત્યારથી, ચાળણી દ્વારા ચંદ્ર જોવાની પરંપરા આજ સુધી ચાલુ છે.