ડેન્ગ્યુ સંબંધિત આ બે રોગો ખુબ જ ખતરનાક છે, દર્દી માત્ર એક જ દિવસમાં પોતાનો જીવ ગુમાવે છે.

ડેન્ગ્યુ શોક સિન્ડ્રોમ અને હૈમરેજિક તાવ, બંને ડેન્ગ્યુ સંબંધિત રોગો, મોટાભાગના મૃત્યુ માટે જવાબદાર છે. ડેન્ગ્યુ બીજા કે ત્રીજા તબક્કામાં પહોંચવાને કારણે અને પૂરતી સારવાર ન મળવાથી આ રોગોને કારણે દર્દીઓ પોતાનો જીવ ગુમાવે છે.

દેશમાં ડેન્ગ્યુ તાવનો પ્રકોપ વધી રહ્યો છે. દેશના ઘણા રાજ્યોમાં ડેન્ગ્યુના દર્દીઓ મોટી સંખ્યામાં હોસ્પિટલોમાં પહોંચી રહ્યા છે. તે જ સમયે, સોથી વધુ બાળકો અને વડીલોના મૃત્યુએ આ રોગ વિશે ચિંતા ઉભી કરી છે. જોકે ડેન્ગ્યુના કેસો દરમિયાન આ વખતે નવો ટ્રેન્ડ જોવા મળી રહ્યો છે. નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે અત્યારે ડેન્ગ્યુ સંબંધિત બે રોગો ડેન્ગ્યુ તાવ કરતાં વધુ ખતરનાક સાબિત થઈ રહ્યા છે. આ જ કારણ છે કે આ વખતે આ રોગ જીવલેણ છે અને દર્દીઓના મૃત્યુની સંખ્યા વધી રહી છે.

ડેન્ગ્યુના કેસોમાં એવું જોવા મળ્યું છે કે લોકો કે બાળકોનું મૃત્યુનું કારણ ડેન્ગ્યુ તાવ નથી, પરંતુ આગળના તબક્કામાં ડેન્ગ્યુ સંબંધિત રોગો એટલે કે ડેન્ગ્યુ શોક સિન્ડ્રોમ અને ડેન્ગ્યુ હૈમરેજિક તાવ બંને મોટાભાગના મૃત્યુ માટે જવાબદાર છે. એક મેડિકલ કોલેજમાં, નજીકના જિલ્લાઓમાંથી આવતા મોટાભાગના કેસ પણ સમાન છે જેમાં આ બે રોગો મળી આવ્યા છે. જોકે, ડેન્ગ્યુ બીજા કે ત્રીજા તબક્કામાં પહોંચે છે અને પૂરતી સારવાર ન મળવાના કારણે લોકો આ રોગથી મૃત્યુ પામે છે.

ઓગસ્ટથી, ઉત્તર ભારતના ઘણા જિલ્લાઓમાં અને ખાસ કરીને ઉત્તર પ્રદેશમાં ડેન્ગ્યુના કેસો ઝડપથી વધી રહ્યા છે.

કોવિડની જેમ ડેન્ગ્યુનો પણ કોઈ સ્પષ્ટ ઈલાજ નથી. મુખ્યત્વે દર્દીમાં ડેન્ગ્યુની પુષ્ટિ થયા બાદ તેના લક્ષણોના આધારે સારવાર કરવામાં આવે છે. ડેન્ગ્યુના દરેક લક્ષણ પર નજર રાખવામાં આવે છે અને તેને ધ્યાનમાં રાખીને દર્દીને આહાર અને દવાઓનો સંતુલિત ડોઝ આપવામાં આવે છે.

ડેન્ગ્યુની સરળ સારવાર ઘરે પણ કરી શકાય છે

તબીબી વિજ્ઞાન મુજબ ડેન્ગ્યુને ત્રણ ભાગમાં વહેંચવામાં આવે છે. સરળ ડેન્ગ્યુ તાવ, ડેન્ગ્યુ હૈમરેજિક તાવ (DHF) અને ડેન્ગ્યુ શોક સિન્ડ્રોમ (DSS). જ્યાં સુધી સામાન્ય અથવા હળવા ડેન્ગ્યુનો સવાલ છે, તો વ્યક્તિ લક્ષણો વગર કોવિડની જેમ ઘરે જાતે જ સાજો થઈ જાય છે. આ માટે, દર્દીના આહારનું ધ્યાન રાખવું પડે છે અને કોઈ જટિલ પરિસ્થિતિ ઉભી થવી જોઈએ નહીં, તે બાબતની ખાસ કાળજી લેવામાં આવે છે. જ્યારે અન્ય બંને રોગો દર્દી માટે જીવલેણ બની શકે છે. આ બંને રોગોની સારવાર માત્ર હોસ્પિટલમાં જ શક્ય છે. આ રોગોમાં, દર્દીના શરીરના અન્ય ભાગો અસરગ્રસ્ત થાય છે અને તેની સ્થિતિ ખરાબ થવા લાગે છે.

ડેન્ગ્યુ શોક સિન્ડ્રોમ શું છે ?

ડેન્ગ્યુ શોક સિન્ડ્રોમ ડેન્ગ્યુનું જ એક વિસ્તરણ છે. તે ડેન્ગ્યુ તાવના બીજા અને ત્રીજા તબક્કામાં થાય છે. તે શરૂ થાય છે જ્યારે દર્દીનો તાવ કેટલાક દિવસો સુધી ઓછો થતો નથી અને શરીરમાં દુખાવો પણ શરૂ થાય છે. હોઠ વાદળી થવા લાગે છે. ત્વચા પર લાલ ફોલ્લીઓ ઝડપથી દેખાય આવે છે. ઉપરાંત, દર્દીની નાડી ખૂબ જ ધીરે ધીરે ચાલવા લાગે છે. આમાં, દર્દીની નર્વસ સિસ્ટમ બગડવા લાગે છે અને તે આઘાતની સ્થિતિમાં આવી જાય છે. તેથી જ તેને ડેન્ગ્યુ શોક સિન્ડ્રોમ કહેવામાં આવે છે. ડેન્ગ્યુ દરમિયાન બ્લડ પ્રેશર માપવું પણ જરૂરી છે. જો બ્લડ પ્રેશર ઘટવાનું શરૂ થાય તો પરિસ્થિતિ ગંભીર બને છે. આવી સ્થિતિમાં, દર્દીને હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવું સૌથી મહત્વનું છે.

ડેન્ગ્યુ હૈમરેજિક તાવ શું છે.

ચાર વર્ષમાં ડેન્ગ્યુના દર્દીઓ વધી રહ્યા છે. તેમજ ડેન્ગ્યુ શોક સિન્ડ્રોમ અને હૈમરેજિક તાવ પણ આ વખતે ખતરનાક છે.

જો ડેન્ગ્યુનો તાવ વધે અને પછી દર્દીને અંદર કે બહાર રક્તસ્ત્રાવ થવા લાગે તો તે દર્દી માટે ખતરનાક બની જાય છે. ડેન્ગ્યુમાં લોહીની ધમનીઓમાં રક્તસ્રાવને કારણે તેને ડેન્ગ્યુ હૈમરેજિક તાવ કહેવામાં આવે છે. દર્દીના કાન, નાક, પેઢા, ઉલટીમાંથી કે સ્ટૂલમાંથી લોહી આવવાનું શરૂ થાય છે. આવા દર્દીને ખૂબ જ બેચેન રહેવું પડે છે અને તેના પ્લેટલેટ્સ અને શ્વેત રક્તકણો ખૂબ ઝડપથી ઘટી જાય છે. ત્વચા પર ઘેરા વાદળી અથવા કાળા રંગના મોટા પેચો દેખાય છે.

બાળકો માત્ર એક જ દિવસમાં મૃત્યુ પામે છે

ડોક્ટર કહે છે કે ડેન્ગ્યુ શોક સિન્ડ્રોમ અને ડેન્ગ્યુ હૈમરેજિક તાવ એટલો ખતરનાક છે કે બાળકો તેમના સંપર્કમાં આવ્યા પછી એક દિવસમાં જ મૃત્યુ પામે છે. તેમનું કહેવું છે કે ડેન્ગ્યુના આ કારણે મૃત્યુનું જોખમ વધે છે. ડોકટરો કહે છે કે જ્યારે બાળકોને ઘણા દિવસોથી તાવ આવતો હોય અને બાળક બેહોશ થાય પછી સંબંધીઓ તેમને હોસ્પિટલમાં લાવે છે અને ડેન્ગ્યુની ગંભીર સ્થિતિમાં પહોંચેલા બાળકો અથવા વડીલોને બચાવવાનું ખૂબ મુશ્કેલ બની જાય છે. આવી સ્થિતિમાં ડેન્ગ્યુના દર્દીઓના લક્ષણોની ખાસ કાળજી લેવી જરૂરી છે.

ડેન્ગ્યુ વિશે આ ધ્યાનમાં રાખો

1. જો બાળક કે વડીલને તાવ હોય તો તેને પેરાસીટામોલ આપો અને ઘરે પ્રવાહી આહાર આપવા સાથે મચ્છરોથી રક્ષણની કાળજી લો.

2. તાવના દર્દીનું બીપી વારંવાર ચેક કરતા રહો. ઉપરાંત, જો તમને બાળક હોય, તો તેને પૂછતા રહો કે તેમને ક્યાંયથી રક્તસ્ત્રાવ તો નથી થતો ને ? જો આવા કોઈ લક્ષણ દેખાય તો તરત જ ડોક્ટરનો સંપર્ક કરો.

3. જો એક -બે દિવસમાં તાવ ઉતરી રહ્યો હોય તો ગભરાવા જેવું કંઈ નથી, પણ જો તાવ વધી રહ્યો છે તો તરત જ બાળક હોય કે વડીલ તેમને હોસ્પિટલ લઈ જાઓ અને ડોક્ટર પાસે તપાસ કરાવો.

4. જો બાળકના શરીરમાં તાવ સાથે ફોલ્લીઓ થઈ રહી છે, તે બેભાન થઈ રહ્યો છે અને તેને ઠંડી અને ધ્રુજારી થઈ રહી છે તો આ લક્ષણો ગંભીર છે. આવી સ્થિતિમાં, વિલંબ કર્યા વગર બાળકને હોસ્પિટલમાં લાવો.

5. બાળકોને ફુલ સ્લીવના કપડાં પહેરાવો, તેમને મચ્છરોથી બચાવો. તમારા ઘરમાં અથવા આસપાસ પાણીને ક્યાંય પણ સ્થિર ન થવા દો. સાથે સ્વચ્છતાનું ખાસ ધ્યાન રાખો.