ચામુંડા માતાનું મુખ્ય કહી શકાય તેવું સ્થાનક ચોટીલા, ભક્તો કરે છે ભાવથી દર્શન

ચામુંડા માતાજી મંદિર ચોટીલા એક હિન્દુ મંદિર નગર અને ચોટીલા તાલુકાનું તાલુકા મથક છે, જે ગુજરાતમાં આવેલું છે.ચામુંડા માતાને ઘણા હિન્દુઓના કુળદેવી તરીકે પણ ઓળખાય છે.

ચોટીલા આશરે 20,000 લોકોની વસ્તી ધરાવતું એક નાનું શહેર છે અને ગુજરાતના સુરેન્દ્રનગર જિલ્લાનું તાલુકા મથક છે. ચોટીલા પર્વતની ટોચ પર માતાજીનું મંદિર આવેલું છે. ચોટીલા પર્વત લગભગ 1250 ફૂટ ઊંચો છે.

સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન ચોટીલા ખાતે ચામુંડા મા મંદિરે હજારો શ્રદ્ધાળુઓ આવે છે. ચામુંડા માતા ગુજરાતના ઘણા સમુદાયોની કુળદેવી છે આમ મા ચામુંડાના દર્શન માટે ભક્તો અહીં આવે છે. ભારતભરમાં મા દેવી શક્તિના દરેક મંદિરો આ નવ દિવસ ખૂબ ભક્તિ સાથે ઉજવે છે કારણ કે અહીં આવવા માટે નવરાત્રી એક ખાસ સમય છે.

આપણા દેશમાં મોટાભાગના મંદિરો ડુંગરના શિખર પર જ આવેલા હોય છે તેવું જ આ ચામુંડા માતાજીનું મંદિર પણ ચોટીલા ડુંગરના શિખર પર આવેલું છે તો ચામુંડા માતાજીના દર્શન કરવા માટે દુરદુરથી ભક્તો મોટી સંખ્યામાં આવતા હોય છે અને માતાજીના દર્શન કરવા માટે છસો પાંત્રીસ જેટલા પગથિયાં ચડીને ભક્તો માતાજીના દર્શન કરીને ધન્યતા અનુભવતા હોય છે.

નવરાત્રિ ઉપરાંત દર રવિવારે અને રજાઓ દરમિયાન અહીં ઘણા ભક્તો આવે છે. કાર્તિક માસ દરમિયાન પણ હજારો ભક્તો અહીં આવ્યા હતા અને મા દેવી ચામુંડાના દર્શન કરી ધન્યતા અનુભવી હતી.

ચામુંડા માતા મંદિર ટ્રસ્ટ ભોજનલય, ગેસ્ટ રૂમ અને તહેવારોનું સંચાલન કરવા જેવી ઘણી પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ છે. એક ભક્ત તેમની ઇચ્છા મુજબ નવચંડી યજ્ઞ, ચૌલ ક્રિયા જેવા વિવિધ વિધિઓ પણ કરી શકે છે. ચોટીલામાં ભક્તોની સુવિધા માટે, ઘણી બધી ખાનગી હોટલ, ગેસ્ટ હાઉસ, ધર્મશાળા, રેસ્ટોરન્ટ્સ, ભોજનાલય ઉપલબ્ધ છે.

ચામુંડા માતાજી મંદિર રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગ નંબર 8, તાલેટી ચોટીલા પર છે, જે આ સ્થાપનાને શોધવામાં પ્રથમ વખત આવતા મુલાકાતીઓ માટે સરળ બનાવે છે.

સૌરાષ્ટ્રના સૌથી પ્રખ્યાત લેખક, લેખક, કવિ, પત્રકાર, સ્વાતંત્ર્ય સેનાની સ્વર્ગસ્થ ઝવેરચંદ મેઘાણીનો જન્મ પણ અહીં ચોટીલામાં થયો હતો. જે ઘરમાં ઝવેરચંદ મેઘાણીનો જન્મ થયો હતો તે તાજેતરના સમય સુધી ઉપેક્ષિત હાલતમાં હતો, પરંતુ કેટલાક લોકોએ હવે તેની સંભાળ લેવાનું શરૂ કર્યું છે.

સાંજની આરતી બાદ મંદિરની નજીક કોઈને રહેવાની મંજૂરી નથી, પૂજારીઓને પણ નહીં. આ એક એવા માણસની વાર્તા દ્વારા શરૂ કરી શકાય છે જે રાત્રે મંદિરની બહાર સૂતો હતો. જ્યારે તે સવારે ઉઠ્યો ત્યારે તેણે પોતાને ટેકરીની નીચે જોયો. એવું માનવામાં આવે છે કે એક સિંહ છે જે માનું રક્ષણ કરે છે. તેથી, ચામુંડા મા મંદિર પાસે સિંહની મૂર્તિ છે.

નગરનું સંચાલન નગરપાલિકા દ્વારા કરવામાં આવે છે.

ચોટીલા ચામુંડા માતાજી મંદિર કુલ પગથિયા

ચામુંડા અથવા ચોટીલા ડુંગર કે જે ચામુંડા મંદિર દ્વારા સરમાન્ટેડ છે તેની 11ંચાઈ 1173 ફૂટ છે. 620 પગથિયા ચડીને મંદિર સુધી પહોંચી શકાય છે.

ચોટીલા ચામુંડા માતાજી મંદિરનો ઇતિહાસ

ચોટીલા પ્રાચીન સમયમાં ચોટગઢ તરીકે જાણીતું હતું. તે મૂળરૂપે સોઢા પરમારોનું શાસન હતું પરંતુ ખાચર કાઠીઓ દ્વારા જગસિયો પરમાર પાસેથી જપ્ત કરવામાં આવ્યું હતું જેમણે તેને તેમની મુખ્ય બેઠકોમાંથી એક બનાવી હતી. મોટાભાગના ખાચર કાઠીઓ તેમના મૂળને ચોટીલામાં જ શોધી કાઢે છે. ચોટીલાને કાઠીઓએ 1566 માં હસ્તગત કર્યું હતું. તે બ્રિટીશ સમય દરમિયાન એજન્સી થાનનું મુખ્ય મથક છે.

વાર્તા એ છે કે જ્યારે રાક્ષસો ચાંદ અને મુંડ દેવી મહાકાળીને જીતવા આવ્યા અને પછીની લડાઈમાં, દેવીએ તેમના માથા કાપી નાખ્યા અને આ મા અંબિકાને રજૂ કર્યા, જેમણે મહાકાળીને કહ્યું કે તમને હવેથી ચામુંડા દેવી તરીકે પૂજવામાં આવશે.

ચોટીલા મંદિરની મૂર્તિ સ્વયં પ્રગટ છે. માતા એક વખત તેમના ભક્તના સ્વપ્નમાં આવ્યા હતા. તેણે તેને ચોક્કસ જગ્યા ખોદવાની અને તેની મૂર્તિનું અનાવરણ કરવાનો આદેશ આપ્યો. તેણે આમ કર્યું અને ચામુંડા માની મૂર્તિ મળી. તે જ સ્થળે મંદિરનું નિર્માણ થયું હતું. આજે, મંદિર પણ તે જ સ્થળે છે છતાં યાત્રાળુઓની સુવિધા માટે વિસ્તૃત હોલ અને કાર્પેટ સાથેના પગથિયા સાથે ઘણા ફેરફારો છે.

ચોટીલાનો ડુંગર હજારો વર્ષ જૂનો હોય તેવું માનવામાં આવે છે અને થોડા સમય પહેલા જ ટાઉતે વાવાઝોડું આવ્યું હતું તો તે સમયે સૌરાષ્ટના ઘણા વિસ્તારોમાં નુકશાન થયું હતું તો ચામુંડા માતાજીના મંદિરમાં કોઈ પણ જગ્યાએ નુકશાન થયું ન હતું તો બધા લોકો કહેવા લાગ્યા કે ચામુંડા માતાજીના મંદિરમાં ચમત્કાર થયો હોય તેવું લાગે છે.

આથી ચોટીલા ડુંગર પર આવેલા ચામુંડા માતાજીના દર્શન માત્રથી જ બધા ભક્તોના દુઃખો દૂર થતા હોય છે અને તેમના જીવનની બધી જ મનોકામનાઓ માતાજી પુરી કરતા હોય છે અને તેમનું જીવન ખુશીઓથી ભરી દેતા હોય છે.

ચામુંડાની જોડિયા મૂર્તિઓ . કરિયો ભીલ ચામુંડા મા ના ભક્ત હતા. તેણે ચામુંડા માતાને વચન આપ્યું છે કે જો તે બાળક સાથે જન્મ લે તો તે ચોટીલા મંદિરમાં ચામુંડા માની બીજી મૂર્તિ બનાવશે. બાળક મેળવ્યા પછી, તે તેની ઇચ્છા ભૂલી જાય છે અને તેની દિનચર્યાઓમાં વ્યસ્ત થઈ જાય છે. માએ તેને એવી શાલ પણ આપી છે કે જ્યારે તે તેના પર બેસે ત્યારે તેને હવામાં ઉતારી દે. આ માણસે અંગ્રેજોએ છીનવેલા ઝવેરાત અને પૈસા બચાવવા અને પછી તેમને ગરીબોમાં વહેંચવાનું કામ આપ્યું હતું. પરંતુ, એકવાર આ કરતી વખતે તે પકડાઈ ગયો અને તેને જેલની સજા થઈ. જ્યારે તે સૂતો હતો ત્યારે તેને માનું સ્વપ્ન આવ્યું અને માએ તેને તેના વચનની યાદ અપાવી. કરિયો ભીલને પોતાની ભૂલ સમજાઈ અને માની બીજી મૂર્તિ બનાવવાનું વચન આપ્યું. પરંતુ, ચામુંડા મા દયાળુ હતી અને પોતાની અન્ય મૂર્તિ સ્વયં પ્રગટ કરી હતી. આથી જ ચામુંડા માની બે મૂર્તિઓ છે.

આમ પોતાના ભક્તોના રક્ષણ અને તેમના દુ:ખોને હરવા માટે ચામુંડા માતા ચોટીલા ખાતે હાજરાહજૂર રહેતા હોવાનું મનાય છે. ભક્તો પણ માતાના ચરણે શિશ નમાવીને ધન્યતા અનુભવતા હોય છે.