શું તમે જાણો છો ૧૧૦૦ વર્ષ જુના મા મહામાયા મંદિરનો ઈતિહાસ…? વાંચો આ લેખ અને જાણો

ભારતમાં ઘણા અનોખા અને ચમત્કારિક મંદિરો છે, જેની સાથે ઘણા રહસ્યો જોડાયેલા છે. એવા ઘણા મંદિરો છે, જેમના રહસ્યો આજ સુધી હલ થયા નથી. આ એપિસોડમાં અમે તમને એક હજાર એકસો વર્ષ જૂના માતાના મંદિર વિશે જણાવીએ છીએ, જેની સાથે ઘણી રસપ્રદ વાર્તાઓ જોડાયેલી છે.

આ ચમત્કારિક મંદિર ઝારખંડ ના ગુમલા જિલ્લામાં આવેલું છે. ગુમલા જિલ્લા મુખ્યાલય થી છવીસ કિલોમીટર દૂર ઘાઘરા બ્લોક ના હપામુની ગામમાં સ્થિત છે. આ મંદિરનું નિર્માણ એક હજાર એકસો વર્ષ પહેલા વિક્રમ સંવત 965 માં કરવામાં આવ્યું હતું. આ મંદિરની ખાસ વાત એ છે કે માતા મહામાયાને હજી પણ એક બોક્સમાં રાખવામાં આવી છે.

ચૈત કૃષ્ણ પક્ષ પારેવા (અમાવસ્યા) પર ડોલ જાત્રાનો તહેવાર યોજાય છે. આ દિવસે મંજુષા (ડબ્બો) ડોલ પ્લેટફોર્મ પર બહાર કાઢવામાં આવે છે, અને મંદિરના મુખ્ય પૂજારી બોક્સ ખોલે છે, અને મહામાયા ની પૂજા કરે છે. પાદરીઓ આંખો પર પાટો બાંધીને માતાની પૂજા કરે છે. ચાલો જાણીએ આ મંદિર સાથે જોડાયેલી વાતો…

ખુલ્લી આંખોથી માતાની મૂર્તિ જોઈ શકાતી નથી :

એવું માનવામાં આવે છે કે માતાની મૂર્તિ ખુલ્લી આંખે જોઈ શકાતી નથી જેના કારણે માતા મહામાયાની મૂર્તિને એક ડબ્બામાં રાખવામાં આવી છે. આથી મંદિરમાં એક પ્રતીક તરીકે બીજી મૂર્તિ પણ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે, જેની ભક્તો પૂજા કરે છે. અહીં દર વર્ષે ડોલ જાત્રા મહોત્સવમાં ચૈત્ર કૃષ્ણપક્ષ પારેવા (અમાસ) ઉજવવામાં આવે છે. આ સમય દરમિયાન મંજુશા (બક્ષે) ને મંદિરની બહાર એક મંચ પર મૂકવામાં આવે છે, અને પછી મંદિરના મુખ્ય પૂજારી માતાની પૂજા કરે છે. પરંતુ પૂજા કરતી વખતે પૂજારીની આંખે પાટા બાંધેલા હોય છે. મંદિરના મુખ્ય પૂજારી વિશેષ પ્રસંગોએ પૂજા કરે છે.

મંદિરનો ઈતિહાસ આ આંદોલન સાથે સંકળાયેલો છે :

એવું કહેવાય છે કે પ્રખ્યાત મહામાયા મંદિરનો ઈતિહાસ લારકા આંદોલન સાથે જોડાયેલો છે. સ્થાનિક લોકો જણાવે છે કે બર્જુ રામ નામના હાપામુની ગામનો એક વ્યક્તિ મંદિરમાં મા મહામાયાની પૂજા કરી રહ્યો હતો. તે જ સમયે બહારના લોકોએ અહીં હુમલો કર્યો અને બરજુ રામની પત્ની અને બાળકની હત્યા કરી.

બરજુ નો મિત્ર રાધો રામ બરજુ ને કહે છે કે તેની પત્ની અને બાળક ની હત્યા કરવામાં આવી છે. આ પછી રાધોરામે મા મહામાયાની શક્તિથી હુમલાખોરો સામે લડ્યા. પછી મા મહામાયા પ્રગટ થયા અને રાધો રામને કહ્યું કે તમે એકલા આ આક્રમણકારો સામે લડી શકો છો, પરંતુ જો તમે પાછળ જોશો તો તમારું માથું ધડથી અલગ થઈ જશે.

માતા ભગવતીની કૃપાથી રાધો રામે પોતાની તલવારથી હુમલાખોરો પર વિજય મેળવવાનું શરૂ કર્યું, પરંતુ જેમ તેમણે પાછળ જોયું તેમ તેમ તેમનું માથું શરીરથી અલગ થઈ ગયું હતું. જે સ્થળે રાધો રામ પૂજા કરતા હતા, ત્યાં આજે બંનેની સમાધિ છે. મુખ્ય મંદિર હજુ પણ ટાઇલથી બનેલું છે. મંદિરમાં અનેક દેવી -દેવતાઓની મૂર્તિઓ છે.

ભૂતનો અંત આવ્યો :

કહેવાય છે કે મહામાયા મંદિર ની મુલાકાતે એક હજાર એકસો વર્ષ પહેલા હપામુની ગામમાં મુનિ આવ્યા હતા. તે બહુ જ ઓછું બોલતો અને મુંડા જ્ઞાતિ તેને હપ્પા મુનિ કહેતી. મુંડન વાળી ભાષામાં, અપ્પા નો અર્થ ચૂપ રહેવું છે. આ ગામનું નામ મુનિના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ બાદમાં ગામનું નામ બદલીને હપામુની ગામ રાખવામાં આવ્યું હતું. મંદર પોલીસ સ્ટેશન વિસ્તારમાં દક્ષિણ ની કોયલ નદી છે, જ્યાં એક વિશાળ ડાહ છે જે હાલમાં બિયાર દાહ તરીકે ઓળખાય છે. લોકો કહે છે કે અહીં હીરા અને મોતી જોવા મળે છે.

વિક્રમ સંવત ૯૫૯ માં હીરા અને મોતી શોધવા ગયેલા હજારો લોકો દહમાં ડૂબી ગયા હોવાનું કહેવાય છે. એ વાત ફેલાઈ કે દાહમાં ડૂબી ગયેલા લોકો તેમના ગામોમાં ભૂત તરીકે ફરી રહ્યા હતા. હપ્પમુનિ ના નિર્દેશો પર નાગ વંશના રાજા માતા ભગવતી ને લાવવા વિંધ્યાચલ ગયા. રાજાએ ત્રણ વર્ષ સુધી વિંધ્યાચલમાં માતા ભગવતીનું તપ કર્યું.

તપ કર્યા પછી રાજા માતા ભગવતીના પૂર્વ સાથે પગપાળા આવી રહ્યા હતા. આ દરમિયાન તેમણે તંગિનાથ ધામમાં દેવી ભગવતી ને જમીન પર મૂકી અને માતાને જમીનમાં દફનાવવામાં આવી. મુનિએ માતાની પ્રશંસા કરી હતી, ત્યારબાદ માતા ભગવતી મુરલીધર સાથે બહાર આવી હતી. રાજા ભગવતી ને ગામમાં લઈ આવ્યો, જેણે ગામમાંથી ભૂતનો અંત આણ્યો. આ પછી મંદિરમાં માતા ભગવતીની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.

તાંત્રિક પીઠનું મંદિર :

જે સમયગાળામાં મહામાયા મંદિરની સ્થાપના થઈ હતી તે સમયગાળામાં ભારે ખળભળાટ મચી ગયો હતો. ત્યારે અહીં ભૂત-પ્રેત ની વાત થઈ હતી. ત્યારે જ તાંત્રિકો અહીં ભેગા થઈ પૂજા કરવા લાગ્યા. એવું માનવામાં આવે છે કે ગુનેગારો ને અહીં સોગંદ લેવા માટે લાવવામાં આવ્યા હતા. મંદિરમાં પ્રવેશતા પહેલા ગુનેગારે પોતાનો ગુનો કબૂલ્યો હતો. એ વખતે લોકો મંદિરના પૂજારીની વાતને માનતા હતા.