દુનિયાના અરબપતિ બાળકોમાં કઈ રીતે વહેંચાય છે સંપત્તિ, કેમ શોધી રહ્યા છે મુકેશ અંબાણી

ભારત અને એશિયાના સૌથી મોટા અમીર મુકેશ અંબાણી તેમનું 208 અરબ ડોલરનું બિઝનેસ એમ્પાયર નવી પેઢીના હાથમાં સોંપવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. આ માટે તે ઉત્તરાધિકારની એવી ફૂલપ્રૂફ યોજના બનાવી રહ્યા છે કે ભવિષ્યમાં કોઈપણ પ્રકારનો વિવાદ ન થાય. આ માટે તેણે વિશ્વભરના અબજોપતિ પરિવારોના ઉત્તરાધિકારી મોડલનો અભ્યાસ કર્યો છે. જેમાં વોલ્ટનથી લઈને કોચ પરિવારનો સમાવેશ થાય છે. બ્લૂમબર્ગના મતે અંબાણીએ તાજેતરના સમયમાં આ પ્રક્રિયાને ઝડપી બનાવી છે.

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર 64 વર્ષીય અંબાણીને વોલમાર્ટ ઈન્કનું વોલ્ટન ફેમિલી મોડલ સૌથી વધુ પસંદ આવ્યું છે. તે પરિવારના હોલ્ડિંગ્સને ટ્રસ્ટમાં ટ્રાન્સફર કરવા માંગે છે જે દેશની સૌથી મૂલ્યવાન કંપની રિલાયન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ લિમિટેડને કંટ્રોલ કરશે. અંબાણી, તેમની પત્ની નીતા અંબાણી અને તેમના ત્રણ બાળકો નવી એન્ટિટીમાં હિસ્સો ધરાવશે અને તેના બોર્ડમાં હશે. આ બોર્ડમાં અંબાણી પરિવારના વિશ્વાસુ લોકો સલાહકારની ભૂમિકામાં હશે.

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, કંપનીનું મેનેજમેન્ટ પ્રોફેશનલ લોકોના હાથમાં રહેશે જેઓ રિલાયન્સ અને તેના બિઝનેસનું ધ્યાન રાખશે. રિલાયન્સનો બિઝનેસ રિફાઈનિંગ, પેટ્રોકેમિકલ્સથી લઈને ટેલિકોમ્યુનિકેશન, ઈ-કોમર્સ અને ગ્રીન એનર્જી સુધીનો છે. અંબાણી હાલમાં ઘણા વિકલ્પો પર વિચાર કરી રહ્યા છે અને હજુ સુધી કોઈ અંતિમ નિર્ણય લીધો નથી. રિલાયન્સના પ્રતિનિધિઓ અને અંબાણીએ આ સંબંધમાં બ્લૂમબર્ગ ન્યૂઝના ઈમેલ અને ફોન કોલ્સનો જવાબ આપ્યો ન હતો.

અંબાણીએ રિલાયન્સના ચેરમેન અને મેનેજિંગ ડિરેક્ટર પદ છોડવાની કોઈ પબ્લિકલી જાહેરાત કરી નથી, પરંતુ તેમના બાળકો હવે બિઝનેસમાં વધુ સક્રિય જોવા મળે છે. જૂનમાં શેરધારકોને આપેલા સંબોધનમાં અંબાણીએ સંકેત આપ્યો હતો કે તેમના આકાશ, ઈશા અને અનંત રિલાયન્સમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવશે. મુકેશ અંબાણી અને તેમના ભાઈ અનિલ અંબાણી વચ્ચેના વિવાદને જોતા મુકેશ અંબાણી ખૂબ જ સાવધાનીથી ચાલી રહ્યા છે.

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર અંબાણીને વોલમાર્ટ ઈન્કના વોલ્ટન ફેમિલી મોડલ સૌથી વધુ પસંદ આવ્યા છે. અંબાણીને 1992માં કંપનીના સ્થાપક સેમ વોલ્ટનના અવસાન પછી તેમના બિઝનેસ ટ્રાન્સફરનું સંચાલન કરવાની રીત પસંદ પડી છે. વિશ્વના સૌથી ધનાઢ્ય પરિવાર એવા વોલ્ટન પરિવારે 1988થી કંપનીના રોજ-બ-રોજના કારોબારને મેનેજરોને સોંપી દીધો હતો અને તેની દેખરેખ માટે બોર્ડની સ્થાપના કરી હતી.

સેમનો મોટો પુત્ર રોબ વોલ્ટન અને તેનો ભત્રીજો સ્ટુઅર્ટ વોલ્ટન વોલમાર્ટ બોર્ડમાં છે. 2015 માં, સેમના પૌત્ર, ગ્રેગ પેનરને કંપનીના ચેરમેન બનાવવામાં આવ્યા હતા. શેરધારકો કરતાં પરિવારને પ્રાધાન્ય આપવા બદલ તેની ટીકા થઈ હતી. સેમે તેમના મૃત્યુના 40 વર્ષ પહેલા 1953માં ઉત્તરાધિકાર યોજના પર કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. તેણે તેના પારિવારિક વ્યવસાયનો 80 ટકા ભાગ તેના 4 બાળકોને આપ્યો.

મુકેશ અને અનિલ વચ્ચે વિવાદ

ધીરુભાઈ અંબાણીના નેતૃત્વમાં રિલાયન્સ માટે 80 અને 90નું દશક શાનદાર રહ્યું, પરંતુ 2002માં ધીરુભાઈ અંબાણીના મૃત્યુ પછી બધું બગડવા લાગ્યું. બંને ભાઈઓ વચ્ચે ઝઘડો થયો અને ધંધામાં ભાગલા પડવા પડ્યા. અનિલ અંબાણીના હિસ્સામાં કોમ્યુનિકેશન, પાવર, મૂડીનો બિઝનેસ આવ્યો, જ્યારે મુકેશ અંબાણીને રિલાયન્સ ઈન્ડસ્ટ્રીઝનો બિઝનેસ મળ્યો.

ધીરુભાઈ અંબાણીના અવસાન બાદ બંને બાળકો વચ્ચે સર્જાયેલા વિવાદને ઉકેલવા માટે તેમની માતાએ પોતે જ દરમિયાનગીરી કરવાની જરૂર હતી. 2004 માં, તેમનો વિવાદ સામે આવ્યો, જે પછી તેમની માતા નાઇટીંગેલ બેને કંપનીને બે ભાગમાં વહેંચી અને બંને પુત્રોને આપી. આ વિભાજનમાં તત્કાલીન ICICI બેંકના ચેરમેન કામતને પણ બોલાવવા પડ્યા હતા. બંને ભાઈઓ વચ્ચે લગભગ 4 વર્ષ સુધી વિવાદ ચાલ્યો